سرمایهگذاری در حوزه استخراج و فرآوری سنگهای معدنی در چهارمحال و بختیاری به حلقه مفقوده شکوفایی صنعت این استان تبدیل شده است. زیرساختهایی که فراهم نیست و جوانانی که بیکار در گوشه خانه نشستهاند و مسئولانی که گویی فراموش کردهاند که خدمت به مردم تنها وظیفه آنهاست. چرا که در حال حاضر از ۱۸۶ معدن استان چهارمحال و بختیاری تنها سنگ خام برداشت و بدون هیچ تغییر و فرآوری به استانهای دیگر صادر میشود. صادراتی که نه اشتغال را برای مردم به ارمغان میآورد و نه سودی عاید استان میکند. چرا که ارزش افزوده فرآوری آن تنها در گرو ایجاد چنین کارخانههایی است. از همین رو ظرفیتهای استان نادیده گرفته میشود و چهارمحال و بختیاری همچنان رتبه نخست بیکاری کشور را یدک میکشد.
چهارمحال و بختیاری با ارتفاع ۲ هزار و ۶۶ متری از سطح دریا به عنوان بام ایران شناخته میشود. سرزمین هزار چشمه که منشا جوشش و خروش رودهایی همچون زاینده رود، کارون و دز است، بیش از ۱۸۶ معدن ارزشمند دارد. معادنی که منبع خوبی برای تأمین سنگ لاشه، سنگ نما، سیلیس، سنگ گچ، خاک نسوز، سنگهای تزیینی و مواد اولیه سیمان مورد نیاز کشور هستند. با این حال کم توجهی و اهمالکاری مسئولان در راستای شکوفایی ثروتهای نهفته در دل کوهها، مزید بر علت شده است تا این استان سهمی از داراییهای خود نبرد.
در حال حاضر بخش بزرگی از این معادن فعال هستند و روز و شب انواعی از مواد معدنی از دل آنها استخراج میشود. با اینحال این فعالیتها تاثیری بر اقتصاد و اشتغال جوانان استان ندارد، چراکه کارخانه و واحدی برای فرآوری سنگهای استخراج شده وجود ندارد. مواد معدنی که پس از استخراج به استانهای اطراف فرستاده میشوند و پس از انجام عملیات فرآوری در خارج از چهارمحال و بختیاری تمام سود حاصل از برداشت آنها هم نصیب همان مناطق همسایه میشود. از همین جهت چهارمحال و بختیاری به رغم برخورداری از ظرفیتهای مهمی که یکی از آنها در حوزه معادن است باز هم به عنوان اولین استان بیکار کشور شناخته میشود.
ضرورت تأمین زیرساختهای سرمایهگذاری
در حال حاضر ۱۸۶ معدن در استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد و بخش عمده آنها با سرمایهگذاری یک هزار و ۹۰۰ میلیارد ریالی به گفته نعیم امامی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت در حال فعالیت هستند. فعالیتی که تنها به برداشت و خام فروشی مواد معدنی ختم میشود. از همین رو کارشناسان به ضرورت تشویق سرمایهگذاران در حوزه ایجاد کارخانه فرآوری در استان تأکید میکنند. سرمایهگذارانی که در نبود زیرساختهای سرمایهگذاری حاضر به ورود به استان نمیشود. چراکه در حال حاضر موانع متعددی در استان وجود دارد که شامل کمبود زیرساختهایی همچون نبود راه دسترسی و جادههای مناسب برای تردد کامیونهای حمل سنگ، ضعف همکاری دستگاههای اجرایی برای صدور پروانه فعالیت معادن، نبود مکان مناسبی برای دفن زبالههای تولیدی معادن و کارخانه فرآوری و ... میشود.
در کنار این موارد زمستانهای طولانی و قطع دسترسی به معادن هم مزید بر علت شده است که سرمایهگذاران رقبتی برای ورود به این حوزه اقتصادی نداشته باشند. از همینرو استاندار چهارمحال و بختیاری بر ضرورت توسعه و ارتقا زیرساختهای سرمایهگذاری در استان تأکید میکند. اقبال عباسی با تأکید بر اینکه توسعه معادن زمینه ساز ایجاد اشتغال و درآمد برای استان است، میگوید: «توسعه زیرساختها برای توسعه معادن از جمله جاده، تأمین آب، برق و... باید مورد توجه قرار گیرد.» همچنین به گفته این مقام استانی باید برای خروج از بحران بیکاری زمان صدور مجوزهای سرمایهگذاری در استان کاهش یابد تا موجب دلسردی سرمایهگذاران نشود.
معادن راهحل خروج از بحران بیکاری
با این تفاسیر ورود سرمایهگذاران و توسعه معادن به عنوان یکی از راهحلهای خروج استان از بحران بیکاری عنوان میشود. اتفاقی که در مرحله اول برنامهریزی برای آن بر عهده اداره صنعت و معدن است و نماینده مردم لردگان در مجلس شورای اسلامی در این باره به «جوان» میگوید: «مسئولان اداره صنعت و معدن استان نه کاری برای ورود سرمایهگذاران کردهاند و نه برنامهای برای فرآوری مواد استخراج شده و افزایش ارزش افزوده آنها دارند.» محمد خالدی در این باره میافزاید: «تمام اقداماتی که در زمینه برداشت و فروش مواد معدنی در استان انجام میشود تنها در حد اقدامات اولیه است. متأسفانه هیچ کاری برای ایجاد کارخانه فرآوری و ورود سرمایهگذار به استان انجام نشده است.» این نماینده مجلس تأکید میکند: «جای تاسف دارد که اداره صنعت و معدن استان تاکنون عملکرد قابل قبولی نداشته است.»
وی با اشاره به بازدید نامحسوسی که چندی پیش از معادن سنگهای مرمری و ساختمانی منطقه کلارد داشته است، ادامه میدهد: «ظرفیت خیلی خوبی برای فرآوری و برداشت مهندسی مواد معدنی از این معادن وجود دارد.» پتانسیلهایی که به طور حتم در صورت شکوفایی میتوانند فرصتی هم برای خروج استان از بخشی از بحران بیکاری موجود باشند. خالدی در این باره میگوید: «اداره صنعت و معدن استان باید زیرساختهای سرمایهگذاری را فراهم، سرمایهگذاران را به این سمت تشویق و مقدمات اداری را هم حل و فصل کند.» بنابر این بعد از رفع این موانع به طور حتم سرمایهگذاران هم تشویق به سرمایهگذاری میشوند. با توجه به اینکه تاکنون در این زمینه کار مطالعاتی انجام نشده است، به گفته این نماینده مجلس نمیتوان عدد و رقمی در زمینه ظرفیت اشتغالزایی معادن استان عنوان کرد. اما به طور حتم تاثیر بزرگی در رفع معضل بیکاری بام ایران خواهد داشت.