حسن روانشید*
موسیقی فولکلوریک بختیاری مملو از مرثیههای ترانهگونه برای شجاعت مردان و زنان این ایل است که بعضی از آنها توانستهاند در مقابل هجوم لشکرهای تا دندانمسلح بریتانیای کبیر و روسیه تزاری ایستادگی کنند؛ ایلی که در کنار آیین و فرهنگ مقدس اسلام از محتوای پرمغز شاهنامه و سنت شاهنامهخوانی بهمنظور انرژی بخشیدن به پیر و جوان خود بهرهمند میشود و این روش نیکو را همچنان چراغ راه خود دارد. امروز این مردان غیور کمر همت را بستهاند تا مدافع حفظ محیطزیست در مسیر خود و همچنین اسکانسراهایشان باشند و از درختهای بلوط که سمبل دشتهای بختیاری است، حضانت نمایند. نباید از یاد برد که شجاعان این سرزمین کهن تنها ابومسلم خراسانیها، ستارخانها، باقرخانها، دلواریها و در این دوران شهید همتها و خرازیها نیستند بلکه در کنار این حماسهآفرینان کسانی هستند همچون بیبی مریم ایل خان بختیاری دختر حسینقلی خان که شیرزنی باسواد بود و فنون نظامی را از پدر و برادرش آموخت تا در جنگ جهانی اول به کار بندد و برای مبارزه با اشغالگران روس و انگلیس استفاده کند و تنها زن در تاریخ جهان است که توانسته نشان سردار را به خود اختصاص دهد. اما بیبی شاهپسند نیز که دختر علی صالحخان آلجمالی از طایفه بهداروند و همسر جعفرقلی خان دورکی و مادر حسینقلیخان ایلخانی یعنی مادربزرگ بیبی مریم و همچنین بیبی زینب دختر کلبعلی خان دورکی و همسر امام قلی خان ایلخانی و مادر سردار محتشم بود در عنفوان جوانی به زیارت خانه خدا رفت و به حاجیه بیبی مشهور شد و این شیرزن از متنفذترین زنان ایل خود بود که با نفوذ کلام و همچنین به پشتوانه سفرهایی که به عربستان برای زیارت خانه خدا و عراق بهمنظور پابوسی ائمه اطهار کرده بود تا پایان عمر یک قرنی خود مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مبتلا به ایل را حلوفصل میکرد. از دیگران شیرزنان ایل بختیاری میتوان به بیبی صاحبجان دختر رضاقلیخان ایلبیگی همسر نجفقلیخان صمصامالسلطنه که از زنان لایق، کاردان و شایسته بختیاری بود، اشاره کرد که همسرش را در امور ایل یاری میکرد. این شیر زن به رغم مکنت خاندان، اما به خاطر فقری که در جامعه حکمفرما بود از اسراف امساک و به کلی از به کار بردن زیورآلات خودداری میکرد. آنچه از سرداران تاریخ کشور اسلامی ایران میتوان درس آموخت، تنها احترام و اعتقادشان به فرهنگ و عقیدهای پاک در پناه اسلام بوده که بهرهای جز شهامت و شجاعت و در نهایت فیض شهادت را در بر نداشته است.
* روزنامهنگار پیشکسوت