حریم راهآهن ۴۵ هکتار از سطح منطقه ۱۶ را بلااستفاده کرده و در بخشهایی از این منطقه آسیبهایی اجتماعی به وجود آورده است به گونهای که مردم به خاطر معتادان حتی نمیخواهند نیمکت نصب کنیم.
منطقه ۱۶ تهران یکی از مناطق قدیمی و کوچک جنوب پایتخت است که در میانه خود با گذر ریل راهآهن به دو نیم تقسیم شده و در شمال با آسیبهای هرندی همسایه است. فرسودگی بافت منطقه به شدت به مشکلات مردم دامن زده است و ترمینال جنوب هم آن را درگیر مسائل فرامنطقهای کرده است.
هادی زبده شیرکوهی، شهردار منطقه ۱۶ ریشه اصلی بسیاری از مشکلات منطقه را عدم هماهنگی میان وزارتخانهها دانسته و گفته است: ترمینال جنوب تبدیل به یک کانون آلودگی شده است و شهرداری نمیتواند در خصوص ترمینال یا بلاتکلیفی حریم راهآهن دخالت کند.
وی افزود: نزدیک به ۲۹۰ تا ۳۰۰ هکتار از منطقه ۱۶ متأثر از راهآهن است. در دو طرف دیواره راهآهن ۳۰ متر از شرق و ۳۰ متر از غرب منازل و بناهایی وجود دارد که این بناها در حریم راهآهن قرار گرفتهاند. این حریم در اختیار شهرداری قرار ندارد و متعلق به راهآهن است. شهرداری نمیتواند این زمینها را خریداری و اقدام به نوسازی و بهسازی آنها کند. از سوی دیگر این ۳۰ متر برای زیرساختهای شهری همچون لولههای آب، گاز و تأسیسات پیش بینی شده است. در نتیجه شهرداری هیچ اقدامی در خصوص این حریم ۳۰ متری نمیتواند انجام دهد. این زمین جزوی از زیرساختهای شهری محسوب میشود و ما از نظر قانون اجازه ساخت و ساز در آنها را نداریم. در این راستا وظیفه تملک حریم راهآهن و تعیین تکلیف شرایط ساکنان آن به عهده شهرداری نیست. برای حل شدن مشکلات مردم به شورای شهر، نمایندگان مجلس، فرمانداری و خودِ راهآهن متوسل شده و از آنها خواستهایم برای حل مشکلات مردم در این مسیر که حدود ۵/ ۴ کیلومتر طول دارد، تعیین تکلیف کنند. باید گفت: این موضوع مربوط به راهآهن است و باید از خود مسئولان راهآهن بپرسید. چهار ماه قبل جلسهای در معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران برگزار شد. آنها میگویند از آنجا که این زمین دارای کاربری تأسیسات است باید وزارتخانههای دیگر همچون وزارت نیرو درگیر این مسئله شوند. خانههای این بافت به شدت فرسوده هستند و با یک زلزله خفیف ممکن است خانهها بر سر مردم خراب شوند. ما به معضلات و مشکلات منطقه واقف بوده و همه اینها را منعکس کردهایم. مکاتبه کردهایم و با اعضای شورای شهر آن را مطرح کردیم. در شرایطی که از نظر قانونی شهرداری نمیتواند دخالت کند کار دیگری از دست ما برنمیآید، اما از آنجا که شهرداری در دسترس مردم بوده و مردم عملاً فقط شهرداری را میشناسند، همیشه گلهگزاریها از شهرداری است درحالی که سازمان ذیربطی که اعلام حریم کرده است خودش باید پاسخگو باشد. در سنوات گذشته شهرداری مجوز ساخت و ساز به برخی از ساختمانهای موجود در حریم را داده است و اکنون راهآهن در نامهای به اداره ثبت خواسته است سند این املاک صادر نشود. چند نفر از ساکنان در ملاقاتهای مردمی این مسئله را با من مطرح کردند.
شهردار منطقه ۱۶ تأکید کرد: دیواره بتنی که در حاشیه ریل قرار دارد، پیوند محلهای را از هم گسیخته است. این در حالی است که شهرداری همواره به دنبال انسجام محلات بوده است. از سوی دیگر پنجره خانهها رو به این دیوار باز میشود و آنها باید همیشه شاهد چنین منظرهای باشند. این دیوار بتنی منظر شهری را تحت تاثیر قرار داده و فضای این محدوده ریشه دار از پایتخت را ناموزون کرده است. حریم راهآهن موجب شده ۴۵ هکتار از سطح منطقه ۱۶ بلااستفاده شود و ما در محدوده حدود ۴۳ هکتار اجازه نداریم آجر روی آجر بگذاریم. ریل در حقیقت از وسط منطقه عبور کرده و یک دیوار بتنی میان شرق و غرب منطقه ایجاد شده است.
قصد داشتیم پاتوق محله بسازیم، اما مردم خواستند این پروژه متوقف شود چراکه میگویند اینجا میتواند پاتوق معتادان شود. متأسفانه نابهنجاریهای اجتماعی به شدت در توسعه شهری تأثیر گذاشته است به طوری که حتی با نصب یک نیمکت هم مخالفت میکنند.