در حالی که کمیسیون مستقل انتخابات، نهاد‌های دولتی، نیرو‌های نظامی و امنیتی خود را برای برگزاری انتخابات پارلمانی شنبه آینده افغانستان دیگر آماده می‌کنند، انفجار و حملات تروریستی در روز شنبه گذشته نشان داد که همچنان مسئله امنیت بزرگ‌ترین دردسر برای این انتخابات است. انفجار در همایش انتخاباتی نظیفه یوسفی‌بیگ، یکی از نامزد‌های انتخاباتی ولایت تخار، اتفاق افتاد که منجر به کشته شدن ۲۲ نفر و زخمی شدن ۳۶ نفر شد. این سومین حمله به تجمعات انتخاباتی طی یک ماه گذشته است و با وجود اینکه گروهی مسئولیت حمله اخیر را به عهده نگرفته، تحریم انتخابات از سوی طالبان می‌تواند نشانه‌ای از دخالت طالبان در این دست حملات باشد. از سوی دیگر، طالبان در همین روز شنبه دیدار با زلمای خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در امور افغانستان، را تأیید کرده است. به این ترتیب، طالبان در عین اینکه به فضای انتخاباتی موجود توجه دارد، مسیر مذاکره را هم حفظ کرده و به نظر می‌رسد که این دو جهت را مرتبط با هم پیش می‌برد.
از حدود دو ماه قبل که خبرگزاری رویترز از تعیین خلیل‌زاد به عنوان نماینده ویژه امریکا برای مذاکره با طالبان خبر داد، این مسئله به صورت جدی مطرح شد که او برای برقراری صلح در افغانستان قادر به انجام چه کاری خواهد بود. دو عامل از تبار افغانی و تجربه طولانی در خصوص افغانستان به خصوص بعد از سقوط طالبان و برگزاری کنفرانس بن بی‌شک نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب او داشتند، اما باید توجه داشت که برخی از تحلیلگران در این نقش به ویژه در مورد عامل دوم تردید‌های جدی داشتند. دکتر موسی فریور، استاد علوم سیاسی در دانشگاه کابل، از جمله منتقدان خلیل‌زاد است که می‌گوید خلیل‌زاد در جریان کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ اجازه نداد تا تمام طرف‌های درگیر در آن مشارکت داشته باشند و این کار او باعث شد بنای حکومت جدید افغانستان از ابتدا کج گذاشته شود و این کجی هم تا به امروز ادامه داشته باشد. در واقع، نادیده انگاشتن طالبان و برخی از دیگرگرو‌ه‌ها مثل حزب اسلامی افغانستان به رهبری گلبدین حکمتیار در آن کنفرانس از نظر این استاد علوم سیاسی و برخی از تحلیلگران نقطه ضعفی مهم در کارنامه خلیل‌زاد است که باعث شده امنیت و صلح تاکنون در این کشور پا نگیرد. حالا به نظر می‌رسد که خلیل‌زاد با مأموریتی برای مذاکره مستقیم با طالبان در حال جبران اشتباه ۱۷ سال قبل است، اما باید گفت که این بار هم نحوه عمل او به صورتی نیست که بتواند تضمینی برای صلح به دنبال داشته باشد.
همان گونه که خلیل‌زاد ۱۷ سال قبل در جریان کنفرانس بن طالبان را نادیده گرفته بود و از جریان کنفرانس و تشکیل حکومت جدید کنار زده بود، حالا هم او به نمایندگی امریکا و بدون حضور نماینده‌ای از سوی دولت افغانستان با طالبان مذاکره می‌کند. مقامات دولتی و نهاد شورای عالی صلح افغانستان تاکنون این نوع مذاکره مستقیم امریکا با طالبان را تنها به عنوان مقدمه‌ای برای مذاکرات بین‌الافغانی تأیید کنند و به این صورت ناخشنودی ضمنی خود را از این نحو مذاکره نشان داده باشند. این ناخشنودی قابل توجیه است چرا که امریکا با دو بار مذاکره مستقیم با طالبان فقط ادعای این گروه مبنی بر عدم مشروعیت دولت افغانستان را تأیید کرده و نتیجه‌اش جز دادن این امتیاز سیاسی به طالبان چیز دیگری نبوده و دستاورد مشخصی برای برقراری صلح در افغانستان نداشته است. در مقابل، همین مقدار امتیاز سیاسی برای طالبان آن قدر اهمیت دارد تا حاضر به ادامه مذاکره شود و حالا هم فضای انتخاباتی مجالی به این گروه می‌دهد تا با انداختن سایه‌ای بر این انتخابات امتیاز‌های دیگری هم به دست بیاورد. تجربه نشان داده که طالبان مثل گذشته امتیاز‌های حداکثری مثل خروج کامل نیرو‌های امریکایی از افغانستان را مطالبه نمی‌کند بلکه در کنار این امتیاز به موضوعات دیگری هم توجه دارد که انجام آن‌ها ممکن است. آزادی نیرو‌های طالبان از زندان‌های افغانستان یکی از این موضوعات است که چه در مذاکره مستقیم با امریکا در ماه ژوئیه و چه در دور جدید مذاکره با خلیل‌زاد مطرح شده و نحوه تعامل طالبان با صلیب سرخ هم نشان داد که طالبان در این خصوص حاضر به همکاری است. طالبان در ماه اوت و به دلیل عدم رسیدگی صلیب سرخ به زندانی‌های طالبان به خصوص زندانی‌هایش در زندان پل‌چرخی کابل تضمین امنیت صلیب سرخ را لغو کرده بود و حالا بعد از مذاکره با صلیب سرخ در دوحه حاضر به تضمین امنیت صلیب سرخ شده، چون طرف مقابل هم وعده رسیدگی به زندانی‌های طالبان را داده است. طالبان با این توافق نمونه‌ای از چگونگی مذاکره و توافق با خلیل‌زاد را نشان داده که باید انتظار داشت خلیل‌زاد بتواند تا این حد کار خود را پیش ببرد و فقط قول امنیتی محدود آن هم برای برگزاری انتخابات از طالبان بگیرد. بنابراین، مذاکرات فعلی هم دامنه‌ای محدود دارد و هم نتایجی محدود و نمی‌توان انتظار داشت که از این مذاکرات نتیجه نهایی برای صلح افغانستان به دست بیاید به خصوص اینکه مقامات کابل اطمینان چندانی به فرآیند فعلی ندارند.
