به دنبال فشارهزینهای صندوقهای بازنشستگی به بودجه عمومی کشور که تا دو برابر بودجه عمرانی کشور جهش کردهاست، روز گذشته مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی تغییر کرد تا این سیگنال به بخشهای سرمایهگذاری صندوقهای بیمهای درمانی و بازنشستگی به عنوان یکی از ارکان مالی اقتصاد ایران ارسال شود که باید فشار را از بودجه عمومی کشور بکاهند و به سمت کارایی و تولید ثروت و ارزش افزوده حرکت کنند.
به گزارش «جوان»، در حالی که مدیرعامل پیشین شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی با دهها هزار میلیارد تومان دارایی از هلدینگ سیمانی تأمین (یکی از هلدینگهای تخصصی شستا) انتخاب شدهبود، با بازنشستهشدن مرتضی لطفی، اینبار مدیرجوان هلدینگ دارویی تأمین با تصمیم وزیر کار سکان هدایت شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی را به دست گرفت تا این سیگنال به مجموعههای تابعه وزارت کار به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد ایران ارسال شود که رایحه تغییرات و جوانگرایی وزیدن گرفت.
شرکت سرمایهگذاری سازمان تأمین اجتماعی که به اختصار شستا نامیده میشود، جزو بزرگترین حوزه کاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به حساب میآید که در سال ۱۳۶۵ به منظور حفظ و ارتقای ارزش ذخایر سازمان تأمین اجتماعی با سرمایه اولیه ۲۰ میلیارد ریال تأسیس شد و در سالهای بعد طی چند مرحله مبادرت به افزایش سرمایه گردید. شستا با بیش از ۱۰۰۰۰ هزار میلیارد تومان دارایی، سود سالانه نزدیک به ۳ هزار میلیارد تومان و سهامداری در بیش از ۱۷۰ شرکت بزرگ بازوی اقتصادی سازمان تأمین اجتماعی است و در واقع یکی از ارکان اقتصاد ایران به شمار میرود، زیرا سهم قابل ملاحظهای از صنایع را در اختیار دارد.
تأثیر عملکرد بر انتخاب
اخیراً هلدینگ دارویی تیپیکو از زیرمجموعههای دارویی شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی در شرایطی که پیش از رضوانیفر با چالشهایی در حوزه تأمین مالی و بدهی بانکی، مالیات و نوسانهای ارزی و تحریمها مواجه بود در گزارشات مالی خود سودآوری در حدود ۱۲۰ درصد را گزارش کردهاست و به نظر میرسد وضعیت مالی و سودآوری هلدینگ تاپیکو در انتخاب مدیر ان به عنوان سکاندار شستا بیتأثیر نبودهاست، به ویژه آنکه فشارهای بودجهای صندوقهای بازنشستگی به بودجه عمومی به مرز هشدار رسیدهاست، هر چند که سازمان تأمین اجتماعی فشار زیادی به بودجه ندارد، اما طرح بیمه سلامت منابع و مصارف این سازمان را با میلیونها نفر مشترک با چالش روبهرو کردهاست، از این رو فردی سکان این مجموعه را برعهده گرفته است که تحصیلاتش مرتبط با اقتصاد نظری است.
چالش هزینهای بیمه سلامت و واگذاری شرکتها
در این میان، نایب رئیس فراکسیون کارگری مجلس با هشدار درباره واگذاری صحیح بنگاههای زیر مجموعه شستا، فشار هزینهای طرح بیمه سلامت را به سازمان تأمین اجتماعی مورد توجه قرار داد که دو مورد فوق میتواند تغییرات مالی مثبت یا منفی را برای بزرگترین سازمان بیمهای کشور یعنی تأمین اجتماعی به همراه داشته باشد و مدیر جدید در برابر این دو آزمون قرار خواهد گرفت. نادر قاضی پور، نایب رئیس فراکسیون کارگری مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «فارس» با تأکید بر ضرورت حفظ منافع صاحبان اصلی تأمین اجتماعی یعنی کارگران و بازنشستگان در جریان فروش بنگاهها تأکید کرد: فراکسیون کارگری مجلس معتقد است، ابتدا باید بنگاههای زیانده به فروش برسد و سپس بنگاههایی که امکان سوددهی آنها وجود دارد؛ نه اینکه تا صحبت از واگذاری میشود سراغ بنگاههای سوددهی بروند که حقوق افراد تحت پوشش تأمین اجتماعی از آن تأمین میشود و بنگاههای زیانده همچنان برای آنها باقی بماند.
مخالف فروش بنگاههای سودده تأمین اجتماعی هستیم
قاضیپور ادامه داد: معتقدیم پول فروش بنگاههای زیر مجموعه تأمین اجتماعی باید خرج سرمایهگذاری برای آینده بیمهشدگان شود، نه اینکه صرفاً به رد دیون به وزارت بهداشت و درمان اختصاص یابد و باز هم دست صندوق خالی بماند؛ در این صورت تا سه سال دیگر صندوق ورشکسته میشود و ۳۰، ۴۰ میلیون نفر آواره بیتدبیری نمایندگان دولت خواهند شد.
وی درباره انتصاب مدیر جدید شستا گفت: آقای لطفی در شستا بازنشسته بودند و بهتر است که جایشان به فردی جوان، خوشفکر و پاکدست براساس شایستهسالاری داده شود، هر کس در تأمین اجتماعی بتواند افزایش سرمایه دهد، رونق تولید و اشتغال ایجاد کند و سوددهی را بالا ببرد، برای ما قابل قبول خواهد بود. قاضیپور بار دیگر خطاب به شریعتمداری، وزیر کار تأکید کرد: ما مخالف فروش بنگاههای سودده تأمین اجتماعی هستیم؛ باید پول خصوصیسازی به سرمایهگذاری هدفمند اختصاص یابد.
قاضیپور با بیان اینکه اجرای طرح بیمه سلامت توسط وزارت بهداشت و درمان هزاران هزار میلیارد بار مالی را به تأمین اجتماعی وارد و مشکلات خاصی ایجاد کرد. وی یادآور شد: آقای ربیعی دو کار اشتباه در زمان وزارتش انجام داد؛ اول اینکه اجازه داد بیمه سلامت از بدنه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جدا شود و دوم اینکه درآمد درمان تأمین اجتماعی به خارج از این سازمان اختصاص یابد. این دو اشتباه خسارات فراوانی را به تأمین اجتماعی تحمیل کرد. این نماینده مجلس اظهار امیدواری کرد که دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور، مرکز پژوهشهای مجلس گزارش جامع و مستند بر عملکرد بیمه سلامت خدمت رهبر معظم انقلاب، سران سه قوه و نمایندگان مجلس ارائه دهند. وی در رابطه با شفافیت نیم بند وزیر جدید کار به طور تلویحی از عدم انتشار گزارشهای مستمر و منظم کلیه صورتهای مالی مجموعههای بورسی و غیر بورسی هلدینگها و شرکتهای تابعه وزارت کار انتقاد کرد و اظهار داشت: آقای شریعتمداری صرفاً لیستی از اعضای هیئتمدیره را منتشر کرد که این یک خان از هفتخان دیگر است و شش خان دیگر وجود دارد؛ اینکه این افراد چطور منصوب شدهاند، حقوق و مزایایشان چطور بوده و چه عملکردی داشتهاند، روشن نیست.
تقویت صندوقهای بازنشستگی از نان شب واجبتر است
در حالی که عدهای از کارشناسان اقتصادی پرداخت یارانه و دستمزد ناشی از انجام کار را راهکار توزیع ثروت در جامعه عنوان میکنند، عدهای دیگر از کارشناسان اقتصادی توزیع ثروت از طریق یارانه و یا دستمزد، بدون تقویت هرچه بیشتر صندوقهای بازنشستگی و درمانی را در ایجاد عدالت و همچنین رخت بر بستن نگرانی مردم بسیار مؤثر میدانند و بر این باورند که بحران در صندوقهای بازنشستگی و تأمین اجتماعی زمینهساز بروز تخلفات و مفاسد اقتصادی است، زیرا فرد وقتی میبیند آن بخشی که سیستم و ساختار اقتصادی و جامعه وظیفه تأمین آتیه را برعهده دارد با مشکل روبهرو است تلاش میکند خود رأساً در جهت تأمین امنیت و آتیه خود و خانواده و اطرافیان قدم بردارد که گاهی با عبور از مسائل شرعی و اخلاقی وارد زمین تخلف و فساد میشود.
از نظر علوم رفتاری، نشر خبر بحران در بیمههای بازنشستگی و سلامت و درمانی این سیگنال را به اشخاص میدهد که این مجموعههای بیمهای نمیتوانند آتیه فرد را در زمان بازنشستگی، بیماری، از کار افتادگی و ناتوانی و حوادث کار و بیکاری تأمین کنند، از این رو ریسک تخلفات در بخشهای عمومی و خصوصی را برای تأمین آتیه و امنیت افراد تشدید میکند.
از طرف دیگر قریب به اتفاق کشورها با تجمیع بخشی از امکانات و ثروت در صندوقهای بازنشستگی و درمانی این امنیتخاطر را به افراد جامعه میدهند که در مواقع از کار افتادگی، بیکاری، بیماری و بازنشستگی نگران نباشید، زیرا شما دارای سرمایه و ثروتی هستید که از شما دستگیری و پشتیبانی میکند، از این رو بسیاری از کارشناسان اقتصادی و جامعهشناسی بر این باورند که تقویت هر چه بیشتر صندوقهای بازنشستگی و درمانی در شرایط کنونی تقویت شود، احساس امنیت و آرامش بیشتری به جامعه داده میشود.