خشونتی که اکنون در مناطق گوناگون فرانسه مشاهده می‌شود، ما را به یاد شرایط بحرانی برخی از کشور‌های عربی در سال‌های گذشته می‌اندازد که برخی از آن، با تعبیر «بهار عربی» یاد می‌کنند. تظاهرات جلیقه‌زرد‌ها که سراسر فرانسه را طی هفته‌های گذشته درگیر نزاع کرده، پرسش‌هایی را در اذهان ایجاد می‌کند، از جمله اینکه آیا ماه عسل مردم فرانسه و کم‌سن‌ترین رئیس‌جمهور تاریخ این کشور (امانوئل ماکرون در ۲۱ دسامبر سال ۱۹۷۷ متولد شد و به جریان میانه‌رو منتسب است) رو به پایان است؟ آیا می‌توان گفت: آنچه در پاریس در حال وقوع است، صحنه‌هایی از درگیری سخت و خونین میان دولت میانه‌رو کنونی و احزاب راست و تندرو به شمار می‌رود؟
ماکرون گروه‌های راست در کشورش را متهم کرده که پشت حوادث و ناآرامی‌های کنونی فرانسه قرار دارند و از فرصت بالا رفتن قیمت سوخت برای اهداف سیاسی بهره‌برداری می‌کنند و می‌کوشند از مقامات کنونی فرانسه انتقام بگیرند. ماکرون در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۷ در فرانسه، با فاصله اندکی از رقیبش مارین لوپن پیش افتاد و توانست کرسی ریاست جمهوری را تصاحب کند، اما برخلاف دیدگاه ماکرون، به نظر می‌رسد مخالفت شهروندان فرانسوی با سیاست‌های اقتصادی کابینه وی، مهم‌ترین علت رویداد‌های خشونت آمیز پاریس و دیگر شهر‌های فرانسه محسوب شود. ماکرون قصد داشت مالیات بر سوخت را در کشورش افزایش دهد تا از این رهگذر، شهروندان فرانسوی تشویق شوند از وسایل نقلیه عمومی و وسایلی که کمترین آسیب را برای طبیعت به دنبال دارد، استفاده کنند. این هدف اگرچه ارزشمند و قابل تقدیر است، اما اجرای آن به بسترسازی نیازمند بوده و لازم بود برای عملی شدن آن، دولت فرانسه زمینه را برای بهره‌برداری بیشتر از خودرو‌های برقی و دیگر وسایلی که آسیب کمتری برای طبیعت به همراه دارد، فراهم می‌کرد.
پس از شروع ناآرامی‌های فرانسه، آنچه آتش مخالفت‌ها و اعتراض‌های مردمی را افروخته‌تر کرد، کشته شدن دو شهروند و زخمی شدن بیش از ۶۰۰تن از مردم فرانسه است. در این تظاهرات‌ها که ما نام آن را بهار زرد می‌گذاریم، بیش از ۳۰۰ هزار تن از شهروندان فرانسه از سراسر این کشور مشارکت جستند و خواهان لغو دستور ماکرون مبنی بر افزایش مالیات بر سوخت شدند. تداوم خشونت چیزی جز خشونت را به دنبال ندارد و برخی کارشناسان هشدار می‌دهند آنچه در فرانسه در حال وقوع است، می‌تواند به آغازی برای تحولات سیاسی شگرف در قاره سبز بینجامد؛ شبیه آنچه در سال‌های گذشته در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا روی داد.
اکنون خیابان‌های فرانسه صحنه اعتراض‌های گسترده مردمی است که خواهان برکناری امانوئل ماکرون از ریاست جمهوری این کشور و خروج وی از کاخ الیزه‌اند. این همان خواسته‌ای بود که ملت‌های برخی کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا در چند سال گذشته، بر آن پافشاری می‌کردند که به تغییر برخی نظام‌های عربی نیز منجر شد.
حوادث فرانسه می‌تواند بسیار خطرناک بوده و پیامد‌های وخیمی برای این کشور بلکه تمامی اروپا به همراه داشته باشد. نکته قابل ملاحظه این است؛ شرایط کنونی پس از درگیری سیاسی فرانسه با ایالات متحده امریکا به وجود آمد. فرانسه پیش از این حوادث، از همپیمان خود ایالات متحده امریکا فاصله گرفت و پیشنهاد ایجاد ارتش یکپارچه اروپایی را مطرح نمود. واشنگتن نیز این موضوع را تلاش برای خروج اروپا از هیمنه ایالات متحده و پایان همکاری سنتی با اروپا تلقی کرد و نسبت بدان واکنش نشان داد. می‌توان گفت: این مسئله پیامد‌های منفی بر تحولات داخلی فرانسه برجای گذاشت و شاید یکی از عوامل ناآرامی‌های پاریس ارزیابی شود.
پرسش بسیار مهمی که در ذهن تداعی می‌شود این است که آیا به کارگیری خشونت از سوی پلیس فرانسه در پاسخ به اعتراض تظاهرکنندگان، واکنشی از سوی سازمان‌های حقوق بشری در پی خواهد داشت؟ آیا با تداوم خشونت در فرانسه، فعالان حقوق بشری در رویارویی و اعتراض به دولت فرانسه اقدام مؤثری انجام می‌دهند؟
به نظر می‌رسد در شرایط کنونی کشور‌های دیگر قاره اروپا با احتیاط، نگرانی و دوراندیشی رویداد‌های فرانسه را دنبال می‌کنند و نگرانند مبادا تظاهرات جلیقه‌زرد‌ها مرز‌های فرانسه را درنوردیده و به دیگر مناطق اروپا نیز سرایت کند که در این صورت، ممکن است موجی از انقلاب‌های بهار زرد، قاره سبز را دربر گرفته و حوادث شگفت انگیزی روی دهد.
نمی‌دانیم آیا امانوئل ماکرون خواهد توانست آرامش را به کشورش بازگرداند یا اوضاع از دست وی خارج می‌شود و به افزایش خشونت‌ها تبدیل می‌شود؟ همچنین این پرسش نیز مهم است: آیا تحولات پاریس و دیگر شهر‌های فرانسه به استعفای رئیس‌جمهور منجر می‌شود یا خیر؟ باید منتظر بمانیم و حوادث آینده را نظاره گر باشیم.
منبع: الحیات ۹ دسامبر ۲۰۱۸
