سرویس ایران جوان آنلاین: قریب به چهار سال از بسته شدن بازارچه یزدان شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی می‌گذرد؛ بازارچه‌ای که قرار بود رونقی به معیشت مردم مرزنشین در شهرستان زیرکوه دهد، اما با گذشت این مدت هنوز عزمی برای بازگشایی آن وجود ندارد، هرچند در دیدار استاندار با والی فراه، سرکنسول ایران در هرات خبر از بازگشایی گمرک یزدان می‌دهد، اما باز هم باید دید این قول و وعده از طرف کشور افغانستان چه میزان عملیاتی می‌شود. البته همه این موضوعات در حالی مطرح می‌شود که طرف مقابل بازه زمانی هم برای پیگیری مشخص نکرده است.
کم‌کاری مسئولان پذیرفتنی نیست
بازارچه مرزی یزدان سال ۱۳۷۲ در زیرکوه تأسیس شد و شامل هشت هکتار مساحت، دو انبار صادرات، دو انبار واردات، جایگاه سوخت، آزمایشگاه مرجع استاندارد، مهمانسرا، سردخانه مواد غذایی، شبکه داخلی برق و ۴۰ باب غرفه تجاری است که تاکنون ۱۰ میلیارد تومان اعتبار برای آن هزینه شده است. پنجم بهمن ماه ۹۳ بود که چهار بازارچه مرزی خراسان جنوبی از جانب افغانستان تعطیل اعلام شد، اما این کشور تصمیم گرفت بازارچه ماهیرود که چسبیده به گمرک رسمی بود، فعال باشد. این بازارچه یکی از چهار بازارچه مرزی خراسان جنوبی است که در بازه سال‌های ۱۳۸۴ - ۱۳۸۳ رتبه اول در بین بازارچه‌های مرزی سطح کشور را کسب کرده بود، اما اینکه هم اکنون در انزوا به سر می‌برد جای بسی تأمل است. اهمیت پشتیبانی این بازارچه از جمعیت حدود ۷۰ هزار نفر برکسی پوشیده نیست و هم از نظر اقتصادی و هم از نظر امنیتی بسیار حائز اهمیت است، هرچند بسته شدن این بازارچه به اذعان بسیاری از مسئولان از سمت افغانستان بوده است، اما باید به این نکته اشاره کرد که بسیاری از امکانات کشور ما هم در این بازارچه در حال خاک خوردن است و این کم کاری مسئولان را می‌رساند که چرا به طور مستمر پیگیر این موضوع نبوده‌اند.
بازگشایی بازارچه با حکمیت ممکن است
اگر نگاهی به اخبار و گفت‌وگو‌های مسئولان خراسان جنوبی در این سال‌ها بیندازید بار‌ها در سخنان آن‌ها به بازگشایی این مرز اشاره شده، اما هیچ گاه عملی نشده است. رسیدگی نکردن به موضوع بازارچه یزدان سبب واکنش نماینده مردم قاین و زیرکوه در مجلس شد. فرهاد فلاحتی، تابستان امسال در نطق میان دستوری خود در مجلس شورای اسلامی وزیر کشور را خطاب قرار داد که بازارچه مرزی یزدان زیرکوه چهارمین سال تعطیلش را به عزا نشسته و رخت عزایش را از تنش درآورید. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند هم معتقد است: «راه‌اندازی این گمرک باعث تسهیل مبادلات مرزی استان با افغانستان می‌شود.» در این میان، محمود افخمی رشیدی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اینکه باید اتاق مشترک تجار بیرجند و فراه افغانستان تشکیل شود، افزود: «بسیاری از مشکلات طرفین با حکمیت حل و فصل می‌شود.»
تعطیلی بازارچه تقصیر افغانستان است
محمدرضا فخر، رئیس سازمان بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص بازارچه یزدان گفت: «این بازارچه از تاریخ ۵/ ۱۱ /۹۳ بنا به تصمیم دولت افغانستان یکطرفه بسته شد و دلایل اصلی دولت افغانستان این بود که در نقطه مقابل مأمور گمرک ندارد. در جلسات زیادی پیگیر بازگشایی بودیم و مسئولان آن‌ها قول پیگیری برای بازگشایی دادند و در همین دیدار اخیر استاندار با والی فراه نیز وی قول مساعد برای پیگیری داد.»
فخر با بیان اینکه بازارچه یزدان در محدوده ولایت هرات افغانستان قرار دارد، بیان کرد: «در دیدار‌های مختلف مسئولان کشور چه در سطح رئیس‌جمهور و وزیر صنعت و معدن به بازگشایی این بازارچه اشاره شده است و هردفعه از طرف افغان قول بازگشایی داده شده، اما عملیاتی نشده است و هیچ وقت بازه زمانی هم مشخص نشده است.» وی ادامه داد: «این درحالی است که ایران آمادگی دارد هر زمانی آن‌ها برای بازگشایی اقدام کنند، فعالیت خود را شروع کند، چراکه امکانات ما در بازارچه تکمیل است و هنوز هم در حال حفظ و نگهداری این امکانات هستیم، اما، چون کار در بازارچه‌ها به صورت دوطرفه است باید طرف مقابل هم موافقت کند.»
رئیس سازمان بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی گفت: «عدم احصای درآمد برای دولت افغانستان ۷۰ درصد دلیل افغان‌ها برای عدم بازگشایی است و ۳۰ درصد مشکل دیگر به دلایل دیگری بر می‌گردد از جمله اینکه معمولاً بازارچه‌های شرق کشور بیشتر صادرکننده هستند تا واردکننده و این موضوع سبب می‌شود تراز تجاری آن‌ها مثبت باشد و طرف افغان نخواهد تنها واردکننده باشد و تجار آن‌ها می‌خواهند از کالای آن‌ها نیز به کشورمان وارد کنیم و این تعامل دوطرفه باشد که منافع تجار افغانستان هم تأمین شود.»
