بدون الزام به حجاب وضعیت ما از ترکیه هم بدتر می‌شود

سرويس سياسی جوان آنلاين: یکی از دغدغه‌های رهبر انقلاب در رابطه با آسیب‌های اجتماعی، پرداختن به موضوع حجاب در جامعه است. این روز‌ها صحبت‌های زیاد و متفاوتی درباره وضعیت حجاب در ایران مطرح می‌شود که برخی از آن‌ها به‌صورت افراط‌گونه‌ای صورت حجاب در جامعه را کم‌رنگ و مخدوش توصیف می‌کند. به این بهانه و به مناسبت ایام سالگرد اجرای قانون کشف حجاب رضاخانی (۱۷ دی‌ماه)، بخش زن و خانواده KHAMENEI. IR (ریحانه) با دکتر امیرحسین بانکی‌پور که چهره‌ای آشنا در حوزه موضوعات مربوط به زن و خانواده است، به گفت‌وگو نشسته و نظر ایشان را در این رابطه جویا شده است.

وضعیت حجاب در جامعه ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟ جامعه ما بد حجاب شده است؟ به نظر شما به سمت حجاب پیش می‌رویم یا به سمت بدحجابی؟

قضاوت در مورد وضعیت حجاب جامعه، قضاوت ساده‌ای نیست. در بعضی از ظواهری که در جامعه می‌بینیم، کم‌پوششی وجود دارد و در عین حال کلیت پوشش را در جامعه می‌بینیم. یعنی این‌طور نیست که فضای حاکم بر جامعه به سمتی بوده باشد که زنان ما فقدان پوشش را انتخاب کرده باشند. پوشش تن به طور نسبی در جامعه خوب است و پوشش سر و مو هم کم و بیش وجود دارد ولی نه به صورتی که کسی بخواهد وجود پوشش سر در جامعه را نفی کند، مگر موارد نادر. اصلاً اینکه از این پدیده عکس می‌گیرند یا به طور خاص در شهر مورد توجه قرار می‌گیرد، خود نشان‌دهنده این است که یک پدیده نادر است. اگر قرار بود بی‌حجابی، یک پدیده حاکم باشد دیگر مورد توجه قرار نمی‌گرفت.

بخش زیادی از زنان جامعه ما محجبه هستند و در تبرج خیابانی، خودشان را ظاهر نمی‌کنند، لذا در محیط‌های خیابانی حضور آنان چشمگیر نیست، مگر در محیط‌هایی که فضای معنوی و مذهبی حاکم است، مثل مراسم‌ها و محیط‌های خاص معنوی که چهره‌ا‌ی متفاوت از جامعه ایرانی را می‌بینیم، لذا قضاوت در مورد جامعه خیلی سخت است که مثلاً بگوییم چند درصد از زنان پوشش کامل اسلامی دارند و چند درصد پوشش ناقص اسلامی دارند.

ولی آنچه مسلّم است اینکه در وضعیت فعلی جامعه، حتی اگر به آن دخترانی که بخشی از موهایشان را بیرون می‌گذارند، بگویی «روسری‌ات را بردار»، اکثریت آن‌ها زیر بار نمی‌روند. اگر به او بگوییم «تو که بخشی از موهایت را بیرون گذاشتی، خب کلش را بیرون بگذار!» او بین این دو حالت، فرق می‌گذارد، یعنی یک تعهدی در وجود خودش احساس می‌کند که بر اساس آن تعهد، ولو اینکه بخشی از موهایش هم بیرون است، می‌خواهد که این روسری روی سرش باشد. به جرئت می‌توان گفت که این حالت، حالت غالبی در جامعه ایران است، یعنی با این نوع نگاه، عموم زنان ایرانی، حجاب را قائلند، اما در مورد رعایت حدود دقیق شرعی که «چقدر تمام ضوابط فقهی حجاب را رعایت می‌کنند، با احتساب این نکته که آن‌هایی که کاملاً رعایت می‌کنند، همیشه در منظر عموم نیستند» می‌توانیم بگوییم جامعه ما نیم به نیم است، نیمی حجاب را کامل رعایت می‌کنند و نیمی کامل رعایت نمی‌کنند.

عملکرد نظام در حوزه حجاب و دعوت به آن چگونه بوده؟ در چه زمینه‌هایی موفق بوده و کجا‌ها موفق نبوده؟

عملکرد نظام را از دو حیث می‌توان مورد توجه قرار داد، از حیث اول اینکه در دنیایی که تمامی کشور‌ها بر مبنای سکولاریسم اداره می‌شوند و توجهی به احکام الله ندارند و آن را مبنای اداره جامعه نمی‌دانند، در چنین فضایی، یک کشور و نظام روی حکم خدا پافشاری بکند و اصل حجاب را از اول به عنوان یک اصل قانونی به رسمیت بشناسد و جا بیندازد، خیلی قابل تقدیر و قابل قبول است.

ولی از حیث تبلیغی اینکه «ما چقدر در نظام توانستیم جامعه‌مان را به سمت حجاب تشویق کنیم؟ چقدر توانستیم جذابیت حجاب و حکمت‌های حجاب را برای جوان‌هایمان تبیین کنیم؟ چقدر توانستیم خاستگاه حجاب را تقویت کنیم؟ و...» نمره خوبی به نظام نمی‌دهیم، دلیلش هم این است که کلاً مجموعه‌های دولتی ما متفاوت عمل می‌کنند، بعضی اصلاً دغدغه این موضوعات را ندارند، بعضی با سلیقه شخصی و اجتهاد شخصی خودشان عمل می‌کنند و نوعاً در موضوعات فرهنگی همه صاحبنظر هستند و کسی به این مهم قائل نیست که باید بر اساس مبانی واحد و سیاستگذاری واحد عمل بشود. شیوه اداره جامعه هم به نحوی نیست که اگر مسئول یا مدیری از برنامه و سیاست واحد جامعه تخطی کند، مورد بازخواست قرار بگیرد، لذا به خودش حق می‌دهد که بر اساس نظرات شخصی، هر گونه اظهارنظری بکند، آن هم نظراتی که بعضاً فکر می‌کند جماعتی را به سمت خودش بکشد. این مسائل باعث شده که ما و به خصوص نظام دولتی‌مان به معنای اعم در این زمینه موفق نباشد، برنامه منظم و مشخصی نداشته باشد یا اگر هم داشته باشد، به آن عمل نکند.

نظر رهبر انقلاب درباره فعالیت‌های مردمی مربوط به عفاف و حجاب در جامعه چیست؟

اخیراً همراه با جمعی از عزیزانی که در موضوع حجاب و عفاف، فعال یا صاحبنظر بودند و آثاری را منتشر کرده بودند، خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدیم. در این جلسه، هفت هشت نفر از اعضای جمع دیدگاه‌های خود و نتایج فعالیت‌هایشان و تجربیاتی را که به دست آوردند، خدمت حضرت آقا ارائه دادند.

در این دیدار رهبر انقلاب در بخشی از فرمایش‌شان به این نکته اشاره کردند که اینکه حضرت امام از اول انقلاب رعایت حجاب را در جامعه به صورت قانون آوردند، از مصادیق این بیان بود که «آنچه پیر در خشت خام می‌بیند...»، ایشان گفتند خیلی وقت‌ها حضرت امام دیدگاه‌هایی داشتند که ما تعبداً می‌پذیرفتیم، ولی دلیلش را آن موقع متوجه نمی‌شدیم و بعد‌ها زمان به ما نشان می‌داد که چقدر این کار، حساب‌شده بود. یکی از اینها، مسئله حجاب بود که مستقیماً خود حضرت امام به این نظر رسیده بودند و این نظر را در جامعه مطرح کردند که باید این حکم اسلامی در جامعه و اداره‌ها کاملاً رعایت بشود.

ایشان گفتند اگر این نظر حضرت امام نبود بخش زیادی از موفقیت‌هایی که ما در این ۳۰، ۴۰ سال شاهدش بودیم، در جامعه رخ نمی‌داد و اگر این مسئله در کشور ما نبود، به خاطر فشار‌ها و حساسیت‌های زیادی که در رابطه با جامعه ایران دارند، وضعیت جامعه به مراتب از کشور‌های منطقه بدتر می‌شد.

بعضی‌ها فکر می‌کنند که اگر مسئله الزام به رعایت حجاب در جامعه نباشد، کشور، خودش به یک تعادلی می‌رسد، آن‌هایی که تمایلی به حجاب ندارند، آن قسمت‌هایی را که می‌خواهند رعایت نمی‌کنند، آن‌هایی هم که مایلند رعایت می‌کنند. آقا نظرشان این نبود، می‌گفتند اگر این مسئله از ناحیه حضرت امام از همان اول محکم نشده بود، الان وضعیت کشور ما و سیمای ظاهری کشور ما حتی از کشوری مثل ترکیه به مراتب بدتر بود.