لطفاً با مرگ سلفی نگیرید!

سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: همیشه در ایام نوروز حوادث جاده‌ای و آمار و ارقام تلفات ناشی از این حوادث صدر اخبار نوروزی بود ولی امسال در کنار این حوادث حادثه سیل و طغیان رودخانه‌ها را نیز داشتیم که تقریباً اخبار حوادث رانندگی را زیر سایه برد. کشور ما کشوری با بلایای طبیعی بسیار و پرحادثه است. همه می‌دانیم که کشور ما روی خط زلزله قرار دارد و یکی از کشور‌های پر زلزله دنیاست. وقوع زلزله‌های پی‌درپی و تخریب‌های شدید آن در مناطق مختلف کشور، گواه این موضوع است ولی سیل امسال که با گذشت یک ماه ماجرای آن هنوز در نقاط مختلف کشور ادامه دارد و بسیاری از هموطنان ما را بی‌خانمان و آواره کرده است، بسیار تأسف‌بار بود؛ تأسف‌بار از جهت برخورد و سبک رفتار مردم و مسئولان با وقایع طبیعی. در همه جای دنیا سیل و طغیان رودخانه وجود دارد ولی آیا برخورد و رفتار مردم و مسئولان مربوطه آن کشور‌ها نیز مثل ماست.

سیل که تماشا ندارد

روز پنجم فروردین با شدت گرفتن باران و بالا آمدن آب رودخانه‌های اطراف تهران، احتمال جاری شدن سیل و طغیان رودخانه‌ها بسیار زیاد بود. با توجه به سیلاب‌هایی که در سایر شهر‌ها جاری شده و خسارت‌های مالی و جانی بسیاری به جا گذاشته بود سازمان مدیریت بحران شهر تهران تدابیر لازم را اندیشیده و اقداماتی در این خصوص انجام داد. از جمله ارسال پیامک هشدار به تمام تهرانی‌ها بود. مدام مردم را با پیامک‌های مختلف هوشیار کرده و به مردم هشدار جدی برای نرفتن به کنار رودخانه‌ها و مناطقی که احتمال ریزش کوه و طغیان آب رودخانه وجود دارد می‌داد، اما اینکه مردم در مقابل، چه رفتاری داشتند نکته قابل توجهی است.

تمام اماکن تفریحی در لواسان، فشم، کن و جاده امامزاده هاشم و دربند تعطیل شده و مردم را از رفتن به این اماکن منع می‌کردند، ولی مردم انگار باورشان نمی‌شد که خطر سیل بسیار جدی است و بدون توجه به هشدار‌ها باز به این اماکن تفریحی می‌رفتند. مأموران و مسئولان مدام اعلام می‌کردند از خانه‌های خود خارج نشوید و جلوی خودرو‌هایی که به مناطق ممنوعه می‌رفتند را می‌گرفتند و از راه برمی‌گرداندند، ولی باز بودند کسانی که یک جوری خودشان را به این مناطق می‌رساندند تا با چشمانشان سیل را ببینند. سیل که دیدن ندارد. گویا باور نداشتند که سیل در یک قدمی شهرشان است. گویا مردم نمی‌دانند که باید در چنین مواقعی به مناطق امن رفته و نه برای خود و نه دیگران دردسر درست نکنند. البته شاید مقصر هم نباشند، چون آموزش ندیده و یاد نگرفته‌اند که در مواقع خطر چه نکاتی را باید رعایت کنند و چه کار‌هایی را نباید انجام دهند. بله درست است که مسئولان و سازمان‌های مربوطه هیچگاه فکر نکردند که باید آموزش‌های لازم را به صورت یادآوری مدام در قالب‌های مختلف به مردم گوشزد کنند در نتیجه مردم جامعه هیچ وقت آموزش‌های ایمنی و مراقبت از خود در مواقع وقوع حادثه را نمی‌دانند، ولی آیا خود ما هم نباید در چنین مواقعی عاقلانه رفتار کنیم. عقل همیشه ما را از انجام رفتار‌های پرخطر منع می‌کند ولی چرا ما به حرف عقل خود گوش نمی‌دهیم و کاری را که دوست داریم از روی احساس و کنجکاوی انجام می‌دهیم؟

با سیل سلفی نگیرید

در اینستاگرامم در حال چرخیدن بودم، عکسی از یکی از دوستانم دیدم که به همراه همسر و دخترانش در کنار رودخانه تجریش یا همان دربند عکس گرفته و در زیرش نوشته بود: «با تمام هشدار‌ها و احتمال وقوع سیل ولی من دلم صدای باران بهاری و صدای رودخانه را می‌خواست. با اصرار و اجبار من، همسرم و دخترانم را راهی دربند کردم. هوا خیلی عالیه!» وقتی عکس و نوشته زیر آن را می‌خواندم فقط به این نکته فکر می‌کردم که این رفتار‌ها ربطی به تحصیلات و موقعیت‌های اجتماعی افراد ندارد. همه تصور می‌کنند افرادی که از این دست رفتار‌ها دارند آدم‌های بی‌سواد و با سطح اجتماعی پایین و به عبارتی آدم‌های ندید بدید هستند ولی خیلی از افرادی که مدعی هستند انسان‌های بسیار فرهیخته‌اند کار‌هایی انجام می‌دهند که بسیار عجیب و غیرباور است. در سیل شیراز وقتی صحنه دلخراش دروازه قرآن را می‌دیدم به افرادی که سیل را شوخی گرفته و در حال گرفتن فیلم و سلفی با سیل بودند نگاه می‌کردم که اصلاً خطر را حس نمی‌کردند و سیل را جدی نگرفته بودند. این عکس و سلفی گرفتن چقدر به جانی که برایش به خطر می‌اندازید می‌ارزد؟ تمام این ایام شبکه‌های اجتماعی پر بود از عکس‌ها و فیلم‌هایی که مردم همیشه در صحنه از سیل و تخریب‌های آن گرفته و در فضا‌های اجتماعی آن‌ها را منتشر کرده بودند. قطعاً همین عکس و فیلم‌ها برای اطلاع‌رسانی بسیار هم خوب است ولی نه به قیمت به خطر انداختن جان خود و دیگران. شاید سلفی با سیل مساوی مرگ باشد.

آگاهانه با سیل برخورد کنیم

عدم آمادگی و فقدان آگاهی از وقوع حوادث طبیعی مثل سیل از جانب نهاد‌های مسئول و مردم باعث افزایش خسارت ناشی از آن می‌شود. بخش عمده‌ای از آگاهی‌بخشی و آمادگی مردم برای مواجهه با حوادث طبیعی بر عهده رسانه‌ها به خصوص صدا و سیماست، اما از آنجایی که سیل یکی از جدی‌ترین مخاطرات طبیعی به شمار رفته و در صدر فهرست عوامل تهدیدکننده حیات جمعی قرار دارد بهتر است هم مردم و هم مسئولان نکاتی را رعایت کنند. البته کلاً قبل از وقوع هر حادثه‌ای بهتر است برخی نکات ایمنی را رعایت کنیم از جمله: کیف امداد و کمک‌های اولیه را تجهیز کرده و آن را در دسترس قرار دهیم. مقداری غذا به صورت کنسرو ذخیره نماییم. وسیله روشنایی تهیه کنیم مثل (چراغ‌قوه، شمع و...). اسناد مهم خود را در جعبه‌ای ضدآب و مطمئن قرار دهیم. با خانواده خود درباره خطرات حوادث طبیعی صحبت کنیم. محل مشخصی را برای ملاقات تعیین کنیم، چراکه ممکن است هنگام وقوع سیل یا زلزله از هم جدا شویم. منزل و وسیله نقلیه خود را در مقابل حوادث بیمه کنیم. مسیر‌های فرار هنگام سیلاب را شناسایی کنیم، چراکه در مواقع سیلاب‌های اضطراری می‌بایست به سرعت و با پای پیاده محل را تخلیه کنیم.

لحظه‌ای که تشخیص دادیم سیلاب در حال شکل‌گیری است، خیلی سریع عمل کرده و به مناطق مرتفع‌تر برویم و خود را نجات دهیم، چراکه فقط چند دقیقه فرصت داریم. برای اطلاع از وضعیت و گرفتن دستورات لازم به رادیو، تلویزیون یا اعلام بلندگو‌های عمومی گوش دهیم، در صورتی که دستور تخلیه داده شد، فوراً این کار را انجام دهیم. جریان آب، برق و گاز را برای اجتناب از آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و انفجار قطع کنیم. در هنگام تخلیه از مسیر‌های اعلام‌شده حرکت کنیم. سعی نکنیم از میانبر‌ها برویم، چراکه ممکن است مسدود شده باشند. اگر سیل اطراف خودروی ما را فراگرفته است، خودرو را رها کنیم و به یک منطقه مرتفع برویم وگرنه جریان سیل ما و خودرویمان را خیلی سریع با خود می‌برد. از فاضلاب‌ها و جویبار‌های به ظاهر آرام دوری کنیم، به خاطر داشته باشیم جویبارها، کانال‌های فاضلاب، تنگه‌ها و... نیز می‌توانند ناگهان دچار سیل شوند. در آب جاری راه نرویم چراکه ۱۵ سانتی‌متر آب در حال حرکت ممکن است باعث برهم خوردن تعادل ما شود، اگر مجبوریم در آب حرکت کنیم، از مسیری برویم که آب حرکت نمی‌کند. هرگز از درختان در معرض سیل به عنوان محل امن استفاده نکنیم.