آب به پشت سد کنگیر نزدیک شد

مریم احمدی

اوایل دهه هفتاد، سد خاکی مخزنی کنگیر در بخش زرنه واقع در 10کیلومتری شهرستان ایوان برای تامین آب شرب و آبیاری زمین های کشاورزی منطقه کلنگ زنی شد. از همان سال قرار بود مراحل ساخت با پیشرفت مطلوب و طبق برنامه مشخص پیش رود تا علاوه بر رفع مشکل کم آبی و تامین آب آشامیدنی جمع کثیری از خانوارهای شهرستان ایوان و تبدیل صدها هکتار از اراضی کشت دیم به آبی، شرایط اشتغال موقت رابرای عده کثیری از جوانان بیکار روستاهای منطقه فراهم آورد. اما هر بار بنا به دلیلی مراحل ساخت و اتمام این سد متوقف شد، تا اینکه بالاخره بعد از گذشت 20 سال میزان پیشرفت سد به حدود 70درصد افزایش یافت و زمزمه هایی از آبگیری این سد در اواخر زمستان سال جاری به گوش رسید.

*****

از همان سال های اولیه کلنگ زنی سد کنگیر، صحبت هایی از غیرکارشناسی بودن مطالعات مربوط به پروژه مذکور و مخالفت برای ساخت سد مطرح شد اما به دلیل عدم توجه و بررسی دقیق نظرات و تغییرو تحولات مداوم مدیران و مسئولان شهر، این پروژه گاه معطل می ماند و متوقف می شد و پس از مدتی دوباره مراحل ساخت البته با سرعت بسیار آهسته از سر گرفته می شد.

در طی ده سال اول تصویب پروژه، دلایلی چون عدم ایجاد پرده آب بند مناسب برای جلوگیری از فرار آب، کاهش و کمبود ذخائر معادن مورد استفاده در این سد از جمله رس و مصالح رودخانه‌ای و کمبود اعتبار و نقدینگی برای اتمام مراحل (به عنوان مانع همیشگی) مطرح می شد. بیش از یک دهه از زمان کلنگ زنی گذشته بود اما مسئولان در عین ناباوری اعلام می کردند مشکلات سد مخزنی کنگیر هنوز به قوت خود باقی و سد هم ‌چنان تعطیل است، چرا که بسیاری از مطالعات و کارهای قبلی آن غیرکارشناسی و غیرقابل قبول بوده است.

در دهه دوم با ارائه دلایلی از جمله وجود گسل در سد کنگیر، احتمال تعطیلی همیشگی پروژه پر رنگ تر و در پی آن ناامیدی مردم و کشاورزان منطقه از اتمام سد و آبگیری آن افزایش یافت. تا اینکه با شدت گرفتن میزان خشکسالی و کاهش درآمد کشاورزان بسیاری از اهالی روستاها مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند و به شهر ایوان مهاجرت کردند تا با یافتن شغل و پیشه دیگری در شهر، رزق و روزی خانواده خود را تهیه کنند.

تغییرنتیجه مطالعات پس از 2دهه!

در اواسط سال 90 بنا به گفته کارشناسان و مسئولان مربوطه، گران شدن سوخت به ویژه گازوئیل در کنار دیگر مشکلات مالی و ناتوانی استان در جذب و هزینه اعتبارات سال 90 و نارضایتی پیمانکار از وضعیت اقتصادی و مالی پروژه ، باری دیگر کارگاه های ساخت سد را به تعطیلی کشاند و کش و قوس های این طرح همچنان ادامه دار شد.

علاوه بر آن بحث جابجایی برخی روستاییان و مطالبات آنها هم یکی از دلایلی بود که در کنار بی برنامگی اقدامات قبلی، سبب توقف و تعلل در انجام کار می شد. بالاخره بعد از گذشت چندین سال انجام مطالعات دقیقتر در خصوص وجود گسل در زمین زیرساخت سد مورد توجه مسئولان امر قرار گرفت.

بنا به اظهارات فرماندار وقت ایوان در سال 90 مطالعات اولیه این سد مخزنی ضعیف گزارش شده بود و گویا سد مذکور در قسمت‌های زیرین مشکل اساسی داشت و بحث مطالبات روستاییان و وقفه‌ ایجاد شده، فرصت انجام مطالعات در این زمینه را به کارشناسان داده بود و در صورت اثبات شدن این مورد که از این گسل ها آب نفوذ می کند، کل پروژه زیر سوال رفته و چاره ای جز تعطیلی آن باقی نمی ماند. به همین دلیل از دو سال پیش کار مطالعه کارشناسی سد به جدیت دنبال شد تا اینکه بالاخره نتیجه مطالعات مثبت از آب درآمد و قرار شد ساخت سد کنگیر ادامه یابد. سدی که تعطیلی آن هدر رفت هزینه های میلیونی را به دنبال داشت.

سال 92 و انتشار خبرهای خوش!

بالاخره پس از گذشت دو دهه ایوانی ها خبری خوشی در مورد این سد شنیدند.

چندی پیش فرماندار ایوان با بیان اینکه طی دو سال گذشته روند احداث این پروژه شتاب ویژه‌ای گرفته است و اکنون پیشرفت فیزیکی این پروژه 70 درصد است اعلام کرد : سد کنگیر به عنوان یکی از پروژه‌های مهم آبی استان در شهرستان ایوان در حال ساخت است و تا پیایان زمستان سال جاری به مرحله آبگیری می رسد.

مجید بیگلریان گفت: در 15 سال اجرای این پروژه آبی در شهرستان ایوان تنها 15 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و با تلاش‌های صورت گرفته در حال حاضر سد کنگیر ایوان 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

بنا به گفته این مسئول در حال حاضر تسریع در روند احداث این پروژه آبی به عنوان یک اولویت در دستور کار مسئولان امر قرار گرفته است تا با افتتاح سریعتر این پروژه آبی بخش عمده‌ای از مشکلات آب کشاورزی و آب شرب شهرستان ایوان مرتفع می‌شود.

طبق گزارشات منتشره سد کنگیر ایوان تا سال 90 تنها45 درصد پیشرفت فیزیکی داشت و از سال 90 تا 92 به بیش از 70 درصد رسید و حالا هم خبرهایی از اتمام پروژه پس از 20 سال به گوش می رسد که در صورت تخصیص اعتبار می توان سال 92 را سال شکسته شدن طلسم این سد نامید.

در ماه گذشته تاج این سد با 754 متر به تراز نرمال رسیده ، علاوه بر آن کارهای مربوط به سرریز سد کنگیر ایوان نیز تا پایان سال به اتمام می رسد و عملیات بتن کاری آن در شیفت های مختلف کاری انجام می شود.

بنا به آخرین اعلام معاونت عمرانی استاندار ایلام در بهمن ماه سال جاری، عملیات خاک برداری این سد خاکی مخزنی با 20 میلیون متر مکعب ذخیره آب دریاچه، 42 متر بلندی و 740 متر طول به پایان رسیده و تنها مشکل اصلی سد، تامین منابع مالی است که در چند روز آینده با تخصیص اعتبار از راه اوراق مشارکت و منابع ملی کار ساخت کامل آن پایان می یابد.

به هر حال در صورت اتمام روند چندین ساله ساخت سد ی تا کنون مبلغی بالغ بر 800 میلیون ریال صرف آن شده است، می توان امیدوار بود در آینده ای بسیار نزدیک زمین های حاصل خیز و هموار بخش زرنه شهرستان ایوان زیر پوشش آبگیری قرار گیرد و کشاورزی منطقه درباره پررونق شود. پیش بینی شده سد کنگیر در هر ثانیه 220 لیتر آب تولید کند که با خط لوله 31 کیلومتری در سه مرحله، پمپاژ شود.

خبر آبگیری سد کنگیر در زمستان سال جاری، از جمله خبرهای است که سالهای سال مردم شهرستان ایوان برای شنیدنش روزشماری می کردند تا شاید با بهره برداری از سد مذکور، زندگی شان جان دوباره ای بگیرد.