ایلام، در تقلا برای خروج از بن بست جغرافیایی

مریم احمدی

استان ایلام از جمله معدود استانهای کشور است که فاقد آزاد راه بوده و از لحاظ زیرساخت های جاده ای، تزانزیتی و حمل و نقل، همواره با مشکل مواجه بوده است. در طی سالهاي گذشته، نبود امکانات از جمله راه زميني، هوايي و راه آهن در ايلام سبب شده سرمايه گذاران حاضر به سرمايه گذاري در اين ديار مرزي نشوند و این مسئله همواره به عنوان عامل اصلی درعدم توسعه استان مطرح شود. افزایش میزان تردد از جاده های این استان و بالارفتن روزافزون آمار تلفات و صدمات در جاده های پرخطر بین شهرهای استان با استان های همجوار در کنار صدهاعامل دیگر، لزوم انجام اقداماتی برای ایجاد راه های ارتباطی استاندارد را بیش از پیش آشکار می ساخت تا اینکه بالاخره اجرای پروژه هایی از جمله احداث راه آهن ، تونل قلاجه و تونل مسیر حمیل برای رفع این نیاز کلید خورد. پروژه هایی که اگرچه در مسیر انجام با مشکلات کوچک و بزرگی روبرو بوده و هست اما همچنان چراغ امید را در دل ایلامی ها روشن نگه داشته است.

********

قلاجه، دومین تونل ترانزیتی کشور

از جمله اقداماتی که برای ایجاد زیرساخت های حوزه ترانزیتی و حمل و نقل ایلام و نزدیک تر شدن این استان به استان های همسایه در سالهای اخیر در دستور کار قرار گرفته، احداث تونل قلاجه در مسیر ایلام- کرمانشاه است. مکانی که به علت قرارگیری در یکی از مناطق بلند کوهستانی در زمره جاده های سخت گذر استان ایلام است. کار اجرایی تونل قلاجه به طول دو هزار و 500 متر به عنوان دومین تونل ترانزیتی کشور و یکی از منحصربه فردترین طرحهای فنی و عمرانی که نقش موثری در حذف نقاط حادثه خیز استان دارد، از تیر ماه سال ۹۰ آغاز شده و با روند مطلوبی پیش رفت.

گردنه برف گیر و حادثه خیز قلاجه اصلی ترین راه ارتباطی شهرستان گیلانغرب و سومار با دیگر مراکز کشور است. مسیر 15 کیلومتری که به دلیل ارتفاع زیادو شیب تند در برخی قسمت ها، هر سال به ویژه در فصل سرما تلفات جانی و مالی بسیاری به بار می آورد. از این رو احداث تونل مذکور تصویب شد و مراحل ساخت آن با سرعت بی سابقه ای آغاز شد تا علاوه بر کوتاه کردن فاصله ایلام تا کرمانشاه یکی از پرخطرترین جاده های کشور را ایمن سازد.

ساخت این تونل حداقل ۴ شهرستان را به مرکز کشور متصل کرده و با بهره‌برداری کامل از آن ۱۲ کیلومتر از مسافت ایلام ـ کرمانشاه کاهش می‌یابد. علاوه بر آن، ساخت این تونل ضمن حذف گردنه سخت‌گذر و پرحادثه، در دراز مدت صرفه‌جویی در هزینه سوخت و نگهداری از گردنه سخت‌گذر و کاهش تصادفات و تلفات رانندگی را به دنبال دارد.

پول برسد، تمام است!

با وجود اینکه در ابتدای امر بازه زمانی تعیین شده 30 ماهه برای اتمام پروژه تونل قلاجه تا حدی ناممکن می رسید اما پیشرفت فیزیکی مداوم این طرح از تحقق تعهدات حکایت می کرد.

چندی پیش مدیرکل راه و شهرسازی استان ایلام با بیان اینکه این پروژه با وجود محدودیت‌های اعتباری با تلاش و جدیت و با سطح کیفی و کمی مطلوب در حال اجراست اعلام کرد: با توجه به قولی که از پیمانکار پروژه گرفته شده است پیش‌بینی می‌شود پروژه تونل قلاجه در نیمهنخست سال آینده به صورت رسمی به بهره‌برداری برسد.

عبدالله بهادری البته اتمام پروژه در زمان مذکور را مشروط به پرداخت نیمی از مطالبات دانست.

گویا از مبلغ ۲۷۰ میلیارد ریال قرارداد اولیه، تاکنون پیمانکار صورت وضعیت ۱۵۸میلیارد ریال را ارائه کرده که ۱۰میلیارد آن پرداخت شده و حدود ۶۰ میلیارد ریال آن نیز مطالبات دارد. این در حالی است که معاون امور عمرانی استاندار ایلام در اوایل بهمن ماه سال جاری اعلام کرد تکمیل تونل قلاجه در مسیر راه ایلام - کرمانشاه به 260 میلیارد ریال اعتبار جدید نیاز دارد.

بنا به گفته شاپور پولادی تمام اعتبار تخصیصی برای اجرای این طرح 400 میلیارد ریال بوده و از این مقدار 130 میلیارد ریال هزینه شده که 70 میلیارد ریال از آن تاکنون پرداخت شده است.

با این وجود برای کف برداری و راه اندازی و نصب سامانه روشنایی و تهویه 260میلیارد ریال دیگر نیاز است که در صورت تامین هزینه می توان به بهره برداری از این پروژه در نیمه نخست سال آینده امیدوار بود.

راهی که نا تمام ماند!

پروژه راه آهن ایلام -اسلام آباد غرب از جمله اقداماتی بود که به منظور اتصال خطوط ریلی استان به شبکه ریلی کشور از مسیر کرمانشاه اوایل سال جاری کلید خورد.

شروع مسیر 80 کیلومتری راه‌آهن ایلام - اسلام‌آباد غرب از ایستگاه تشکیلاتی ایلام واقع در 10کیلومتری شمال این شهر بود که در جهت جنوب به شمال امتداد یافته و سپس با عبور از کنار شهرهای ایوان غرب، چهارمله، گواور و ارتفاعات قلاجه، وارد استان کرمانشاه می‌شود و در 20 کیلومتری غرب اسلام‌آباد غرب در ایستگاه چالاوبکر راه آهن کرمانشاه – خسروی، اتصال می‌‌یابد..

این خط که به منظور شتاب بخشیدن و افزایش ضریب ایمنی پروسه حمل ونقل بار و مسافر بین استان و سایر مناطق کشور در دستور کار قرار گرفت، پس از کلنگ زنی با موانع کوچک و بزرگی روبرو شد. از زمان کلنگ زنی پروژه راه آهن ماه ها گذشت اما از آغاز عملیات اجرایی خبری نبود. اگرچه این پروژه از مصوبات چند سال گذشته دولت در استان بود و لقب مهر ماندگار را هم با خود داشت اما طی چند سال عملا اقدامی برای اجرای این طرح صورت نگرفت. قرار بود با پيوستن ايلام به شبکه سراسري راه آهن، اين ديار مرزي از بن بست جغرافيايي خارج شده و راه براي توسعه روابط تجاري با کشورهاي همسايه هموارتر شود!

به همین دلیل مردم ایلام ارتباط خط ریلی ایلام به کرمانشاه را در توسعه اقتصادی منطقه بسیار مفید می دانستند و بر این باور بودند که با کوتاه تر شدن مسافت بین دو استان، ایلام هم به مرکز کشور نزدیک می شود و هم می تواند از خدمات و تجهیزات استان هم جوار بهتر و آسان تر بهره ببرد.

پول رسید اما...

در پی طولانی شدن زمان اجرای عملیات راه آهن ایلام و نارضایتی مردم از وعده و وعیدهای پشت هم، نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی بر ضرورت تسریع در آغاز عملیات اجرایی این پروژه که از مطالبات جدی مردنم استان بوده تاکید کرد.

بنا به گفته احمد شوهانی امسال 450 میلیارد ریال اعتبار برای عملیات ‏اجرایی ساخت راه آهن ایلام در بودجه پیش بینی شده است . هر چند این مبلغ به بهانه کمبود بودجه، تا مدتها تخصیص نیافت! تا اینکه بالاخره اوایل بهمن ماه سال جاری، حدود ۲۰۰میلیون تومان در بودجه سال آینده برای راه‌آهن ایلام در نظر گرفته شد. مبلغی که بنا به گفته نماینده ایلام و مسئولان استانی کفاف انجام مراحل اولیه پروژه را هم نمی دهد و با صرف آن هیچ کاری برای پیشبرد پروژه راه‌آهن استان ایلام انجام نخواهد پذیرفت. تعیین مبلغ ۲۰۰میلیون تومان برای پروژه ای که به عنوان یکی از تاثیرگذارترین طرح های منطقه محسوب شده و نقش اساسی در توسعه اقتصادی شهرهای استان دارد، نارضایتی مردم ایلام و نماینده آنها در مجلس شورای اسلامی را به دنبال داشت.

در حال حاضر ایلام در کنار یاسوج و شهرکرد تنها شهرهایی هستند که به راه آهن وصل نشده اند این در حالی است که بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، باید کلیه مراکز استان‌های کشور به خطوط راه‌آهن متصل شوند در چنین شرایط انتظار می رود احداث راه آهن ایلام بیش از پیش مورد توجه دولت و مسئولان کشور قرار گیرد.

احداث راه آهن در استان ایلام نه تنها در زمینه های مختلف اقتصادی و اجتماعی به استان کمک شایانی می کند بلکه راههای توسعه را برای استان به ارمغان می آورد. از این رو ایلامی ها همچنان چشم براه تحقق این خواسته دیرینه شان نشسته اند با این امید که شاید در ماه های آتی صدای سوت قطار در گذر از شهرهای استان به گوششان برسد.