صیادان شمالی تغییر شغل می دهند

 غذاهاي دريايي خصوصا ماهي از جمله مواد غذايي هستند كه از سوي پزشكان خوردن ان براي سلامتي سفارش شده واگر بخواهيم در تمام طول عمر در سلامت باشيم بايد حتما در هفته دو وعده ماهي مصرف كنيم. اما از انجا كه افزايش جمعيت و الودگي درياها تاثير شگرفي در كم شدن تعداد ماهي ها گذاشته است انسان ها براي جبران كمبود ماهي، به روش هاي پرورش در محيط هايي همچون استخر و حوضچه ها روي اورده اند. لذا امروز پرورش ابزيان در محيط هاي اينچنيني اهميت ويژه ايي پيدا كرده است.

دركشور ما نيز از چندين سال قبل اين روش طرفداران بسياري را به سوي خود جلب كرده چرا كه باكمترين امكانات وهزينه مي توان سود خوبي کسب کرد. در ضمن در هر كجا مي توان باايجاد حوضچه و يا استخر اقدام به پرورش ماهي كرد. در کنار این مباحث با راه اندازی صنايع تبديلي ضمن ايجاد اشتغال، مي توان به سود اوري مضاعفي نیز رسید.

****

توليد ماهي در ايران

طبق اخرين اماری كه چندي پيش از سوي سازمان شيلات اعلام شد توليد انواع ماهي در كشور 1مليون تن در سال است كه اگر بتوانيم اين ميزان تولید را افزايش دهيم مطمئنا جزو ده كشور بزرگ توليد كننده ماهي در دنیا خواهيم بود.طبق تحقيقات به عمل امده ایران ويژگي بالايي براي پرورش انواع ماهي دارد.

مرتضي افراسيابي مدير كل دفتر توسعه منابع ابزي و ماهيان اب شيرين سازمان شيلات كشوردر خصوص ميزان توليد انواع ماهي در حوضچه هاي پرورشي در كشور مي گويد: سال گذشته در كشور304تن انواع ماهي توليد شد كه از اين ميزان153تن و525 كيلو گرم ماهي گرم ابي بود و129 هزارو153كيلو گرم نيز ماهي سرد ابي توليد شد ومابقي نيز توسط صيادان از درياي خزر وخليج فارس صيد شدند.

وي ادامه مي دهد: اكنون جزء22 توليد كننده ماهي در دنيا هستيم كه اگر تلاش كنيم مي توانيم ظرف چند سال اينده جزء ده كشور توليد كننده ماهي باشيم چرا كه اكثر مناطق كشور ما اين توانايي رادارد كه با ايجاد حوضچه واستخر پرورش ماهي،توليد خوبي را هم براي مصرف داخلي وهم براي صادرات داشته باشد.

پن كالچر در شمال كشور

ازانجايي كه در شمال كشور مخصوصا استان گيلان با محدوديت اب و زمين مواجهيم لذا با اجراي طرح هاي جديد مي توان تاحدودي اين مشكلات را حل كرد.

يكي از اين طرحها، طرح پن كالچر درتالاب انزلي بود که در سال 89در اين منطقه اغاز شد.در اين روش باايجاد قفس در داخل دريا يا تالاب اقدام به پرورش ماهي مي شود. به اين ترتيب ماهيان در يك محيط طبيعي رشد پيدا مي كنند.

سعيدي مدير كل شيلات گيلان در اين خصوص مي گويد: براي توسعه آبزی‌پروری، اجرای طرح‌ های نوین و تحول ‌زا را در مرحله اجراداريم كه يكي از انها بحث پرورش ماهی در قفس در دریای خزر(پن كالچر) بود كه با موفقیت در تالاب بندر انزلي به بهره برداری رسید.از مزاياي اين طرح مي توان به صرفه جويي در هزينه ها و توليد ماهي در محيط طبيعي دريا اشاره كرد.

مشكلات صيادي در استانهاي شمالي

صيد بي رويه، الودگي دريا و كشيده شدن ماهي ها به قسمت هاي عميق درياي خزر باعث شده تا صيادان استانهاي شمالي با مشكل بي كاري وتغيير شغل مواجه شوند. در استان گيلان بخش ابزي پروري در حال رشد است اما بخش صید و صیادی با چالش و مشکلاتی جدی مواجه است.

طبق امار 66 شرکت تعاونی صیادی با شش هزار و 600 نفر صیاد در استان گيلان وجود داردكه از این تعداد 18 شرکت به دلیل پیش روی آب دریا تعطیل شدند و 33 شرکت به دلیل حجیم بودن شرکت با مشکل زیاندهی مواجه هستند.
سعيدي مدير كل شيلات گيلان درباره بيكاري صيادان مي گويد: متاسفانه با كم شدن ميزان صيد خيلي از صيادان مجبور به تغيير شغل شدندوتعدادي نيز كه در شركت شيلات استخدام بودند يادر حال بازنشستگي هستند يادر حال تعديل شدن. لذاپرورش ابزيان در استخر وحوضچه ها مي تواند ضمن حل مشكل بيكاري صيادان براي علاقه مندان به این کار هم ايجاد اشتغال ودرامد زايي كند .

راه چاره، گسترش ابزي پروري

در حالي كه وضعيت درياي خزراز لحاظ صيد ماهي هرروز نسبت به قبل بحراني تر مي شود، کارشناسان تنها راه باقي مانده را پرورش ماهي در كانال وحوضچه ها می دانند که با ترغيب علاقمندان وايجاد شرايط مي توان اين صنعت را گسترش داد.

هر ساله تعداد200 میلیون قطعه انواع بچه ماهی خاویاری و استخوانی تکثیر و در دریا رهاسازی می شود .اما ضریب برگشت پذیری ماهیان بالغ در بخش استخوانی هفت درصد و در بخش خاویاری زیر یک درصد است و این زنگ خطری در بحث بازسازی ذخایر دریای خزر است.

با این تفاسیر اگر بخواهيم مانند قبل در زمينه ماهيان خاوياري حرفي براي گفتن داشته باشيم بايد روشهاي نوين پرورش ماهيان خصوصا نوع خاوياري را گسترش دهيم مثلا كشوري همچون امارات كه سابقه اي در توليد ماهيان خاوياري ندارد امروزه با استفاده از حوضچه هاي اب سرد وايجاد شرايطي شبيه به درياي خزر در حال توليد ماهيان خاوياري است.

از دریا تا پرورش

هرچند خيلي ها خوردن ماهي هاي رشد يافته در دريا وتالاب هارا به نوع پرورشي ان ترجيح مي دهند اما وقتي با بحث الودگي درياها ورودخانه ها برخورد مي كنيم تازه متوجه مي شويم كه با مصرف اين نوع از ابزيان چقدر سلامت خود را به مخاطره انداخته ايم. جدا ي ازاين بحث باافزايش جمعيت كره زمين ديگر روش هاي سنتي نمي تواند تكاپوي نياز هاي غذايي انسانهارابدهد لذا بايد به دنبال روش هاي نوين زود بازده رفت.

در حالي ميزان صيد سالانه از درياي خزر حدود18 تن تخمين زده مي شود که سهم ابزي پروري 42 تن است .
علی‏اصغر مجاهدی معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران مجموع توليد وصيد ماهيان آبزی در ایران در سال گذشته را840 هزار تن اعلام مي كندوادامه مي دهد:

سال گذشته میزان صید در آب‏های جنوبی کشور که شامل خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند می‏شود، 460 هزار تن و در دریای خزر 40 هزار تن بوده است که در نتیجه، مجموع صید دریایی ایران به 500 هزار تن رسید که بالاترین رکورد بهره‏برداری تاریخ شیلات از منابع آبزی محسوب می‏شود.

وی میزان تولید در بخش آبزی‏پروری را نیز 340 هزار تن اعلام کرد و افزود: مجموع تولیدات آبزیان ایران در سال گذشته، 840 هزار تن بوده است.

مصرف ماهي در ايران و ساير قارها

متاسفانه نبود فرهنگ استفاده از ابزيان وهمچنين قيمت بالا سبب شده تا مصرف ان در كشور ما در مقايسه با ساير كشورهابسيار پايين باشد. از انجايي كه در ایران مصرف گوشت قرمز طرفداران زيادي دارد مجبوريم سالانه علاوه برتوليد داخلي مقدار زيادي گوشت از كشورهاي ديگر وارد كنيم اين در حالي است اگر ذائقه مردم را به سوي مصرف ابزيان سوق دهيم ديگر لازم نيست کالایی را وارد كنيم كه مصرف بي رويه ان چيزي جز بيماري هاي قلبي وعروقی براي انسان به ارمغان نمي اورد.

بر اساس گزارش های موجود، مقدار سرانه مصرف ماهی در جهان 18 کیلو ، اروپا 35 کیلو و در ایران 9 کیلو است. البته با توجه به مخاطرات مصرف گوشت قرمز در ميان افرادخصوصا افراد مسن لازم است كه در خصوص مصرف ابزيان وفوايد ان در شبكه هاي تلوزيوني ورسانه ها فرهنگ سازي شود. در ضمن با توجه به پتانسيل بالاي كشور در توليد ماهي مي توان قيمت ان را به حداقل رساند تا مصرف كننده تشویق به مصرف شود.

ايجاد كار افريني وارزش افزوده

در حالي كه در اكثر استانهاي كشورمثل مركزي، قم و اصفهان شرايط خوبي براي ابزي پروري وجود دارد اين صنعت مي تواند در كنار توليد انواع ماهي وميگو باايجاد كارخانجات صنايع غذايي علاوه بر ايجاد شغل ودرامد افزايي، با توليدانواع فراورده هاي غذايي علاوه بر نياز داخلي شرايط براي صادرات رانيز فراهم کند چرا كه باافزايش جمعيت جهان ،توليد مواد غذايي براي نياز داخلي وصادرات به ساير نقاط جهان به يكي از موئلفه هاي قدرت دولت ها تبدیل شده است.