جوان آنلاین: در حالی طی ماه‌های اخیر شاهد افزایش عجیب واردات طلا به کشور بودیم که با توجه به اصلاح اخیر بخشنامه واردات طلا، به نظر می‌رسد بخشی از این طلای وارداتی برای رفع تعهد ارزی صادرکنندگان، قبلاً از طریق قاچاق از کشور خارج شده است.
به گزارش تسنیم، یک ماه قبل رئیس کل دادگستری آذربایجان‌غربی از کشف حدود ۱۲ کیلوگرم شمش طلای قاچاق در مرز بازرگان خبر داده و اعلام کرده بود با هماهنگی مأموران اداره اطلاعات، کامیون حاوی ۱۱ کیلوو ۶۸۰ گرم شمش طلای قاچاق شناسایی شد که راننده آن، قصد خروج از کشور را داشت.
در این رابطه یک نفر تبعه خارجی دستگیر و تحت نظر بازپرس رسیدگی‌کننده بازداشت و روانه زندان شده است. این محموله مکشوفه به همراه یک دستگاه کامیون که وسیله ارتکاب جرم بود ضبط و توقیف شد. یکی از سؤالاتی که در این خصوص مطرح شده بود، موضوع انگیزه قاچاق معکوس طلا بود، در واقع این سؤال مطرح می‌شود که چرا با وجود راه‌های بسیار ساده‌تر خروج سرمایه مثل استفاده از حوالجات ارزی در سیستم صرافی غیررسمی یا رمز ارز‌ها از روش‌های فیزیکی خروج سرمایه مانند قاچاق معکوس طلا باید استفاده شود.
بر این اساس چندی قبل در رسانه‌ها این گمانه‌زنی مطرح شد که پشت پرده کشف محموله بزرگ طلای قاچاق در مرز‌های خروجی کشور احتمالاً مرتبط با خروج طلا و بازگشت مجدد آن به کشور برای رفع تعهد ارزی و پیمان سپاری ارزی مرتبط با ارز حاصل از صادرات باشد. از اواخر سال گذشته موضوع برگشت ارز صادراتی از طریق واردات طلا در دستور کار بانک مرکزی و وزارت صمت قرار گرفته بود.
معاون وقت وزیر صنعت، معدن و تجارت در بهمن ماه سال گذشته گفته بود، برگشت ارز حاصل از صادرات، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صادرکنندگان غیرنفتی و غیر فلزی است که رفع این مشکلات با گزینه‌هایی همچون واردات شمش طلا برای صادرکنندگان محصولات غیرخام و نیمه‌خام در دولت در دستور کار است.
پیمان پاک گفته بود: یکی از این راه‌ها بازگشت ارز به وسیله شمش طلاست که با صادرات خشکبار شروع شده و اکنون نخستین محموله صادراتی حوزه کشاورزی و صنایع غذایی به ازای واردات شمش طلا رفع تعهد شده است و بانک مرکزی نیز به نرخ روز آن را خریداری می‌کند، از این رو هیئت دولت در آذرماه سال ۱۴۰۱ مصوب کرد تا تسهیلاتی جهت واردات شمش طلا برقرار شود، پس از این مصوبه واردات شمش طلا به کشور روان شد.
آمار‌های گمرک نشان می‌دهد در هشت ماهه سال جاری بالغ بر ۱۳ تن شمش طلا به ارزش ۸۳۳ میلیون دلار از طریق گمرکات کشور وارد شده است. بر اساس اعلام گمرک ایران، واردات شمش طلا با اختصاص ۹۷/۱ درصد از ارزش کل واردات کشور در هشت ماهه سال جاری رتبه ششم اقلام عمده کالا‌های وارداتی کشور را به خود اختصاص داد.
واردات ۶ تن طلا فقط در یک ماه
واردات ۱۹ تن شمش طلا با اختصاص ۵۴/۲ درصد از ارزش کل واردات کشور در ۹ ماهه سال جاری رتبه چهارم اقلام عمده کالا‌های وارداتی کشور را به خود اختصاص داد. بر این اساس با توجه به آمار‌های منتشر شده در آذر و آبان ماه، در آذر ماه امسال حدود شش تن طلا از طریق گمرکات وارد و ترخیص شده است. در این مدت بیشترین میزان واردات شمش طلا از گمرک فرودگاه امام (ره) با ۶۷ درصد از وزن شمش طلا، گمرک باشماق با ۱۵/۲۱ درصد و گمرک تبریز با ۷۵/۸ درصد انجام گرفته است.
عقب‌نشینی بانک مرکزی از مقرره سهل‌گیرانه واردات طلا برای رفع تعهد ارزی
اخیراً بانک مرکزی در ابلاغیه‌ای اعلام کرد تأمین ارز برای واردات طلا از محل ارز حاصل از صادرات خود و به صورت شمش منوط به تحویل، عرضه و فروش آن در بستر مرکز مبادله ارز و طلای ایران شده است. در این بخشنامه آمده در صورت عدم‌ارائه تأییدیه تحویل، عرضه و فروش ارز از مرکز مبادله ارز و طلای ایران، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف به شکایت از واردکننده نزد سازمان تعزیرات حکومتی تحت عنوان عدم‌ایفای تعهد ارزی شده‌اند.
در این راستا یک پیوست جدید به عنوان پیوست شماره ۱۶ به بخش اول مجموعه مقررات ارزی اضافه شده است که حاوی تعهدنامه مربوط به واردات طلا به صورت شمش استاندارد و الزام به تحویل، عرضه و فروش آن در بستر مرکز مبادله طلا و ارز ایران است. در مقررات قبلی واردات طلا مقید به قید «به صورت شمش استاندارد» نشده بود، این در حالی است که در مقررات حاضر، واردات طلا صرفاً در قالب شمش استاندارد مجاز دانسته شده است.
همانطور که اشاره شد طی یک ماه حدود شش تن طلا وارد کشور شده که یک رقم بی‌سابقه محسوب می‌شود. در این بین این سؤال طی یک ماه گذشته مطرح شده است که دلیل استقبال صادرکنندگان از این رویه سهل‌گیرانه برای رفع تعهد ارز حاصل از صادرات چیست؟ به نظر می‌رسد بعد از کشف محموله ۱۲ تنی طلا حین خروج از کشور، بانک مرکزی تصمیم گرفته است با سختگیری نسبی در خصوص این مقرره سهل‌گیرانه (رفع تعهد ارزی با واردات طلا) جلوی فساد شکل گرفته در این حوزه را بگیرد.
