جوان آنلاین: در ایران هر منطقه برای خودش محصول خاص و نام‌اعتباری دارد، مثل شهرستان طارم در استان زنجان که زیتون‌هایش زبانزد خاص و عام است، اما تا چند سال پیش مشکل طارم این بود که به خاطر قرار گرفتن در گوشه‌ای از زنجان رفت و آمد مسافران به آنجا کم بود و به همین خاطر زیتون‌هایش به رودبار می‌رفت و به نام آن منطقه به فروش می‌رسید. با ورود بسیج سازندگی به میدان و پشتیبانی از تولیدکنندگان در عرصه‌های مختلف، این بار بسیج با هدف حمایت از کشاورزان طارمی و تثبیت روستای گیلوان به عنوان قطب تولید زیتون‌پرورده در کشور برنامه‌ریزی ویژه‌ای کرد و پرداخت تسهیلات اقتصاد مقاومتی در جهت تأمین دستگاه‌های صنایع تبدیلی را در دستور کار قرار داد؛ کاری که توانسته است در طارم مشاغل زیادی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد و دل کشاورزان و باغداران زیتون را گرم کند.
در سال‌های اخیر با پدیدآمدن روش‌های نوین در فرآوری زیتون در مناطق زیتون‌خیز کشور، این صنعت گسترش یافته و موجب شده است این محصول از نظر تجاری به ارزش واقعی خود نزدیک شود. استفاده از صنایع تبدیلی برای فرآوری زیتون، عرضه این محصول را به بازار‌های مصرف با رونق بیشتری مواجه کرده است. علاوه بر تولید روغن زیتون که همچنان جایگاه اقتصادی خود را در بازار‌های جهانی حفظ کرده است، تولید انواع زیتون‌پرورده می‌تواند بازار‌های مصرف جدیدی را در داخل و خارج از کشور به خود اختصاص دهد. در شرایطی که سود حاصل از خام‌فروشی زیتون برای کشاورزان بسیار ناچیز است، در عوض فرآوری این محصول می‌تواند سود حاصله را تا چندین برابر افزایش دهد.
شهرستان طارم یکی از هشت شهرستان استان زنجان است. نام طارم با زیتون گره خورده است، اگر به ارتفاعات این منطقه بروید و سرتان را بچرخانید، بیشتر از هر چیز انبوه درختان زیتون دور تا دور شهر توجه شما را جلب می‌کند. آب و هوای خاص این شهرستان باعث شده است طارم بهترین منطقه ایران برای پرورش زیتون گوشتی باشد. تازه‌ترین کشفیات باستان‌شناسان از قدمت ۲هزار ساله کشت زیتون در این منطقه حکایت دارد، ناصرخسرو هم در سفرنامه خود از کشت زیتون در منطقه طارم سخن گفته است.
نه خام نه عمده، فقط فرآوری سود دارد
آب و هوای طارم برای کشت سایر محصولات کشاورزی نیز مناسب است و همین مسئله باعث شده است شغل بیش از ۹۰درصد مردم شهرستان کشاورزی باشد. بیشتر کشاورزان کشت زیتون را در دستور کار دارند یا در صورت اهتمام به سایر کشت‌ها، باز هم تعداد قابل توجهی درخت زیتون در اختیار دارند.
این شهرستان تا پیش از سال۱۳۷۹ فقط هزارو ۲۰۰ هکتار باغ پراکنده زیتون داشت، اما بعد از اجرای طرح توسعه زیتون حالا میزان باغات زیتون به ۲۰هزار هکتار رسیده و به همین دلیل در کشور مقام اول سطح زیر کشت زیتون و مقام اول تولید این محصول را داراست، اما با وجود اجرایی‌شدن این طرح توسعه، هنوز میزان زیتون تولیدشده در شهرستان طارم نمی‌تواند مصرف داخلی کشور را پاسخگو باشد.
طی سال‌های گذشته اکثر کشاورزان طارمی بعد از برداشت محصول، زیتون را به صورت عمده می‌فروختند، اما واقعیت‌های بازار اخیراً این روند را دگرگون کرده است. مهم‌ترین اتفاق بازار زیتون این است که خام‌فروشی و عمده‌فروشی زیتون، هرگز کشاورزان را به حقوق‌شان نمی‌رساند و این شیوه از فروش سود واقعی زحمات کشاورزان را نمی‌تواند به آن‌ها بازگرداند.
گیلوان یکی از دو دهستان شهرستان طارم است که هزار خانواده با جمعیت ۲ هزارو ۸۰۰ نفر در آن ساکن هستند. در دهستان گیلوان خانه‌ها و کارگاه‌های خانگی بسیاری را می‌توان یافت که در آن‌ها زیتون‌پرورده، کنسرو زیتون و ترشی زیتون تولید می‌شود. در حالی که طارم قطب مهم تولید زیتون با کیفیت و اعلا در کشور است، حالا گیلوان نیز به قطب تولید زیتون‌پرورده تبدیل شده است.
سود روزانه چند صدهزار تومانی
محسن مقدم یکی از افرادی است که با فرآوری زیتون به صورت خانگی و تولید زیتون‌پرورده، برای هشت نفر از اعضای خانواده‌اش اشتغال‌زایی کرده است.
وی با بیان اینکه گلپر، آب انار محلی، روغن زیتون، نعنا، سرکه سیب، سیر محلی، چوچاب یا همان سبزی کوهی محلی و گردوی چرخ‌شده مواد لازم برای تهیه زیتون‌پرورده هستند، می‌گوید: روزانه ۱۰۰کیلوگرم زیتون‌پرورده می‌فروشیم که ۲۵درصد آن سود خالص است. در واقع روزانه تا چندصد هزار تومان سود خالص از فروش زیتون‌پرورده به دست می‌آید.
این فعال عرصه اقتصاد مقاومتی ادامه می‌دهد: راه‌اندازی کارگاه فرآوری و تولید زیتون‌پرورده هزینه زیادی ندارد و به راحتی در منزل انجام می‌شود. با کمتر از ۱۰۰ میلیون می‌توان یک کار خوب ایجاد کرد که حمایت‌های بسیج و همراهی کارشناسان آن در مسیر تولید و حتی فروش بسیار راهگشاست.
چند سالی می‌شود بسیج سازندگی با هدف حمایت از کشاورزان طارمی و تثبیت گیلوان به عنوان قطب تولید زیتون‌پرورده در کشور، پرداخت تسهیلات اقتصاد مقاومتی در جهت تأمین دستگاه‌های صنایع تبدیلی را در دستور کار قرار داده و همین امر باعث شده است بسیاری از جوانان که فکر می‌کردند می‌توانند با مهاجرت به شهر روز‌های بهتری برای آینده خود رقم بزنند، در روستا بمانند و شغل پدران‌شان را که حال سود زیادی هم برای آن‌ها دارد، ادامه دهند.
گیلوان ظرفیت ۱۰۰کارگاه صنعتی را دارد
نکته جالب توجه اینکه کارخانه آقای چراغی موجب شده است کشاورزان طارمی هیچ نگرانی‌ای بابت فروختن زیتون‌های‌شان نداشته باشند.
او با بیان اینکه وقتی کارخانه را تأسیس کردیم، دیگر سرمایه‌ای نداشتیم تا زیتون بخریم، می‌گوید: در آن زمان از اقوام و نزدیکانی که برای فروش زیتون‌های‌شان مشکل داشتند، به صورت نسیه زیتون می‌خریدیم و بعد از تولید زیتون‌پرورده و فروش آن‌ها در بازار، پول‌شان را پرداخت می‌کردیم.
امروز هر کس در طارم برای فعالیت اقتصادی مشکل سرمایه اولیه داشته باشد، من به او کمک می‌کنم. به این صورت که به او زیتون‌پرورده نسیه می‌فروشم و می‌گویم بعد از فروش زیتون‌های پرورده در بازار، پول را بازگرداند.
چراغی معتقد است ظرفیت فرآوری زیتون در شهرستان طارم به قدری بالاست که حداقل ۱۰۰کارخانه صنعتی تولید زیتون‌پرورده باید در این شهرستان تأسیس شود و در این صورت طارم خواهد توانست نیاز داخلی کشور را به این نوع از محصول تأمین کند.
کشاورزان گیلوانی سالانه ۳۰۰تن زیتون تولید می‌کنند که ۱۰۸تن آن به زیتون‌پرورده تبدیل و ۹۰تن از زیتون‌های فرآوری‌شده به خارج از کشور صادر می‌شود. هم اکنون ۲۰کارگاه فرآوری زیتون در این دهستان مشغول فعالیت هستند و در این کارگاه‌ها برای بیش از ۱۰۰ نفر شغل مستقیم و ۳۰۰ نفر هم به صورت غیرمستقیم کار ایجاد شده است.
حمایت‌های بسیج سازندگی از تولیدکنندگان و صنعتگران در شهرستان‌ها باعث شده است این افراد علاوه بر دریافت تسهیلات اقتصاد مقاومتی به گسترش و توسعه کار خود بیندیشند؛ اتفاقی که جوانان زیادی را به کار گمارده و از مهاجرت‌های بی‌رویه جلوگیری کرده است.
نمای نزدیک
روحیه جهادی رمز موفقیت است
نکته بارز فرآوری زیتون در گیلوان این است که صرفاً به کارگاهی کوچک و خانگی منحصر نمی‌شود. در همین دهستان علیرضا چراغی، صاحب یک کارخانه پیشرفته صنعتی فعال در تولید زیتون‌پرورده است. او درباره ورودش به این عرصه می‌گوید: حدود ۲۰ سال پیش یک کیلوگرم زیتون را به همراه همسرم فرآوری و به زیتون‌پرورده تبدیل و در ۱۰بسته ۱۰۰گرمی بسته‌بندی کردیم و در یک فروشگاه برای فروش قرار دادیم. روز بعد که مراجعه کردیم دیدیم همه آن ۱۰بسته فروش رفته است. این بار دو کیلوگرم زیتون را فرآوری کردیم تا اینکه به مرور کار گسترش یافت و این کارخانه صنعتی و مدرن را تأسیس کردیم. حالا کارخانه آن‌ها برای بیش از ۳۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال‌زایی کرده است. این کارآفرین می‌گوید: از سال‌ها قبل به فکر شغل آینده فرزندانم بودم و همواره به آن‌ها می‌گفتم که نباید سربار دولت باشید، بلکه خودتان باید به یک تولیدکننده تبدیل شوید و چند نفر دیگر را زیر پر و بال بگیرید. رمز اصلی موفقیت در کار تولید، روحیه جهادی و شکست‌ناپذیری است.
