فتح خرمشهر (سوم خرداد ۱۳۶۱) در تاریخ جنگ ایران و عراق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خبر آزادی خرمشهر آن چنان شگفت‌آور بود که در سراسر میهن اسلامی ما مردم را به وجد آورد. با اعلام خبر فتح خرمشهر مردم ایران بسان خانواده‌ای بزرگ که فرزند از دست رفته خود را بازیافته است اشک‌های شادی و شعف خود را نثار روح شهدای حماسه‌آفرین صحنه‌های شورانگیز این نبرد کردند. برای پی بردن به عظمت این نبرد حماسی گفت‌وگویی با رضا محمدسلیمانی فرمانده سپاه چهارمحال و بختیاری ترتیب داده شده است:
جوان: برای اولین سوال چگونگی شکل‌گیری عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر را تشریح کنید؟
سردار محمدسلیمانی:نبرد بزرگ، سرنوشت‌ساز و غرورآفرين بيت‌‌المقدس كه برای رهاسازی خرمشهر از سلطه نيروهای مهاجم عراقی انجام شد، از دهم ارديبهشت ماه تا چهارم خرداد ما 1360 به طول انجاميد و آزاد سازی خرمشهر در حقیقت از اهداف مرحله چهارم این عملیات بود به این صورت که در ساعت ۲۲ و سی دقیقه شامگاه شنبه، یکم خردادماه ۱۳۶۱، مرحله چهارم این عملیات با اعلام رمز یامحمدبن‌عبدالله‌با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد و در پایان این نبرد علاوه بر پایان بخشیدن به ۱۹ ماه اشغال بخشی از حساس‌ترین مناطق خوزستانو آزادسازی خرمشهر، ضربه‌ای سنگین به توان رزمی و روحیه نیروهای عراقی وارد آمد.
جوان:اهمیت و جایگاه سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سردار محمدسلیمانی:سوم خرداد یادآور رشادت‌ها و از خودگذشتگی‌های هشت سال نبرد رزمندگان کشور در جبهه‌های حق علیه باطل است، رزمندگانی که در برابر یک ارتش تا بن مسلح و یک ائتلاف نانوشته جهانی با اتکا بر خدا و روحیه ایثار و شهادت قدرت پوشالی عراق را در هم کوبیدند و استقلال و آزادی کشو را با شایستگی تمام حفظ کردند.
سوم خرداد مظهر و تجلی‌گاه اوج ایثار و شهادت است چراکه هسته‌های اولیه مقاومت مردمی در برابر متجاوزان در نبردی 34 روز در خرمشهر شکل گرفت و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ دفاع مقدس ثبت شد و توانست در روند پیروزی کشور نقش بسیار مهمی ایفا کند.
روز سوم خرداد ماه، سالگرد حماسه آزادی و فتح خرمشهر پس از بیش از یک سال و نیم اشغال آن به دست بعثیان است. فتح خرمشهر، موجب برانگیختگی احساسات و عواطف پاک ملت ایران شد و هم دلی و وحدت را میان اقشار ملت پدید آورد. حماسه شگرف آزادسازی خرمشهر، پیروزی سروقامتانی را پدید آورد که با فتح آفرینی خود، نهایت ایثار، اوج مظلومیت، انتهای پاک بازی و منتهای توکل را رقم زدند.
جوان:چرا در تاریخ دفاع مقدس، سوم خرداد و آزادسازی خرمشهر از اهمیت بالایی برخوردار است و چه دستاوردهایی برای کشور پدید آورد؟
سردار محمدسلیمانی:در عملیات بیت‌المقدس که یکی از مهم ترین و گسترده ترین عملیات ها در دوران جنگ تحمیلی است، حدود 5400 کیلومتر مربع از خاک کشور آزاد شد. وجود موانع طبیعی در اطراف منطقه تحت اشغال، یعنی رودخانه کرخه نور در شمال، کارون در شرق، رودخانه اروندرود در جنوب و آب های هورالهویزه در غرب و نیز وجود دشت های وسیع مناسب با مانور زرهی که ستون فقرات ارتش صدام را تشکیل می داد، شرایط بسیار مناسبی برای نیروهای اشغالگر پدید آورده بود. دشمن با حمایت گسترده نیروی هوایی و آتش پشتیبانی می توانست احساس کند در دژی استوار نشسته است و امکان نفوذ به جبهه وی وجود ندارد اما مقاومت 43 روزه مردم خرمشهر، فصل مهمی در هشت سال دفاع مقدس است؛ زیرا بسیاری از کارشناسان نظامی معتقدند اگر خرمشهر مقاومت نمی‌کرد و متجاوزان به آسانی آن جا را اشتغال می کردند، شاید سرنوشت جنگ این گونه رقم نمی‌خورددر این عملیات حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمد، 53 فروند هواپیمای عراقی سرنگون و 19 هزار تنکا و نفربر و ادوات و غنائم زیادی از عراقی‌ها به دست آمد.
این رویداد در سطح بین‌الملل نیز دستاوردهای مهمی داشت به طوری که پس از پیدایش وضعیت جدید و بیرون راندن متجاوزان از خرمشهر، برتری سیاسی- نظامی ایران در برابر عراق مطرح شد و مسیر جنگ نیز تغییر یافت. جنگی که ابتدا با هدف براندازی یا تعدیل دیدگاه‌های انقلاب اسلامی طرح‌ریزی شده بود، بر خلاف تصور، عامل تثبیت اوضاع سیاسی در داخل کشور و درهم شکستن جبهه ضدانقلاب شد.
به طور کلی میتوان نتایج این عملیات به این ترتیب بود، طی عملیات بیت‌المقدس 5038 کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده از جمله شهرهای خرمشهر و هویزه و نیز پادگان حمید و جاده اهواز – خرمشهر آزاد شدند. علاوه بر این، شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از تیررس توپخانه دشمن خارج شدند. هم چنین 180 کیلومتر از خط مرزی تامین شد.
با آزاسازی خرمشهر، برتری نظامی ایران بر عراق مورد تایید کارشناسان و تحلیل گران نظامی قرار گرفت.
آزادسازی خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد؛ به گونه‌ای که نظامیان عراقی تا مدت زیادی نتوانستند از لاک دفاعی خارج شوند.
عملیات بیت‌المقدس موجب شد کشورهای عرب منطقه به تقویت مالی و نظامی عراق مبادرت ورزند.
جوان:عوامل تعیین‌کننده در پیروزی رزمندگان کشور در جنگ تحمیلی و به ویژه در عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر چه عواملی است؟
سردار محمدسلیمانی:تکلیف‌گرایی از مهمترین عوامللی بود که سبب شد رزمندگان اسلام پیروز شوند.
حفظ وحدت و یکپارچگی، خدامحوری و توکل بر خدا، ایمان و اطاعت رزمندگان کشور و به ویژه جوانان از ولیفقیه خود از عوامل مهم تعیین‌کننده در پیروزی رزمندگان کشور بود.
امدادهای غیبی و عوامل مافوق طبیعت به گفته امام خمینی(ره) از دیگر عوامل مهم و تاثیرگذار پیروزی کشور بود. از سوی دیگر باید گفت که مدیریت جهادی به معنای مطلق در آزادسازی خرمشهر تجلی پیدا کرد.
جوان: از برنامه‌های امسال سپاه استان برای گرامیداشت سالروز آزادسازی خرمشهر بگوئید؟
سردار محمدسلیمانی:امسال برای سالروز آزادسازی خرمشهر 510 عنوان برنامه پیش‌بینی شده است که از این تعداد تنها 9 برنامه درون سازمانی است و مابقی برون سازمانی است.
سرکشی از خانواده شهدا و ایثارگران، برگزاری همایش رزمندگان دفاع مقدس، شب خاطره، غباروبی و عطرافشانی قبور مطهر شهدا، برگزاری صبحگاه مشترک، برگزاری مسابقات ورزشی و کوهپیمایی،حضور در مراسم نماز جمعه و برپایی حلقه‌های صالحین، برگزاری مراسم دعای ندبه و زیارت عاشورا، اعزام تیم درمانی به مناطق محروم و ویزیت رایگان بیماران، برگزاری یادواره شهدا و برگزاری برنامه‌های فرهنگی از دیگر این برنامه‌هاست.
گفتوگو از خاطره حسین زاده
