سرویس زنان جوان آنلاین: بیتردید اصلیترین دلیل ماندگاری حماسه عاشورا در طول تاریخ نقشآفرینی جدی زنان در این واقعه خونین است. نقشآفرینی زنان در این واقعه از همان نخستین گام امام حسین در حرکت از مدینه به مکه برای بجا آوردن حج ابراهیمی آغاز میشود.
امام حسین (ع) که نیک میدانست پا در چه راهی گذاشته و چه اتفاقاتی در مسیر کاروان عاشوراییان وجود دارد، اما همسران و فرزندان کوچکش را با خود همراه کرد. کاروان اهل بیت کاروان مردانهای نبود، بلکه زنان و کودکان و حتی حضرت علی اصغر که کودکی شیرخواره بود این کاروان را همراهی میکرد.
در شرایطی که مردان عرب پیمان شکنی و با وجود بیعت با امام حسین (ع) پشت ایشان را خالی نمودند به گواهی تاریخ زنان بسیاری بودند که به امامشان وفادار ماندند و در این مسیر استقامت ورزیدند. زنانی همچون «طوعه» که وقتی مردان کوفی از ترس ابن زیاد پشت مسلم بن عقیل را خالی کردند این زن مسلم را به خانهاش پذیرفت و به او پناه داد. دلهم همسر زهیر بن قین از یاران امام حسین (ع) نیز هنگامی که همسرش در مواجهه با دعوت امام حسین (ع) برای پذیرفتن همراهی با امام تردید داشت او را اینگونه خطاب قرار داد که «ای زهیر! فرزند پیامبر خدا (ص) تو را میخواند و تو در رفتن کوتاهی میکنی؟» زهیر تحت تأثیر تلنگر همسرش قرار گرفت و به دیدار امام رفت و همانجا در صف عاشوراییان قرار گرفت. همچنین نقل شده است همسر حبیب بن مظاهر یار دیگر امام حسین (ع) مشوق همسرش برای حضور در رکاب امام حسین بود و حبیب را با این جمله بدرقه کرد: «ای حبیب! تو را به خدا قسم اگر به خدمت حسین شرفیاب شدی، به نیابت از من دست و پایش را ببوس و سلام مرا به حضورشان برسان.»
در کنار حضور مؤثر همسران یاران و صحابه امام حسین (ع) برای یاری امام و ایستادگی در رکاب آن حضرت، زنان اهل بیت امام حسین (ع) اوج مدیریت بحران و نقشآفرینی مؤثر زنان را در یکی از پرالتهابترین حوادث تاریخ به نمایش گذاشتند به گونهای که تمامی حرکات و مدل حضور آنان از همان ابتدای حرکت کاروان اهلبیت به سمت کوفه دارای پیام بود و بیهدف صورت نگرفت.
یکی از مهمترین دلایلی که برای همراهی زنان و کودکان با کاروان امام حسین بر میشمرند اثبات این است که قیام امام حسین (ع) و حرکت کاروان ایشان همانگونه که خودشان تأکید کرده بودند برای احیای دین رسول خدا و امر به معروف و نهی از منکر بود و اگر امام میخواست برای حکومت به نبرد با یزید بپردازد هرگز همسران، فرزندان و زنان را با خودش همراه نمیکرد، اما نقشهای زنان عاشورایی به ویژه زنان اهلبیت و در رأس آنها حضرت زینب کبری (س) در سرزمین کربلا آنچنان عمیق و مؤثر است که هیچ یک از مفسران تردیدی ندارند اگر حضرت زینب (س) در واقعه کربلا حضور نداشت و اگر روشنگریهای این بانوی بزرگوار نبود، حادثه عاشورا همچون بسیاری از حوادث دیگر زیر خروارها خبر و حادثه تاریخی دیگر مدفون میشد.
ماندگاری واقعه عاشورا بعد از ۱۴۰۰ سال نه فقط به خاطر ویژگیهای خاص این واقعه بلکه بهواسطه نقشآفرینی قافله سالار کربلا حضرت زینب (س) بود که در منازل مختلف کاروان اسرای کربلا به سمت شام و به طور خاص در مجلس یزید در شام، کاخ آمال یزید و یزیدیان را بر سرشان خراب کرد و موجب شد تا تمام نقشههایی که برای سرکوب قیام امام حسین کشیده بودند، نقش بر آب شود و نتیجه معکوس دهد به گونهای که امروز اگر نامی از یزید و ابن زیاد باقی مانده باشد به رذالت است، اما امام حسین (ع) و یارانش به شخصیتی فرا زمان و فرامکان تبدیل شدهاند که حتی غیرمسلمانان نیز در برابر عظمت این شخصیت سر تعظیم فرود میآورند و نور وجودی حضرت امام حسین (ع) بهواسطه حضرت زینب (س) به دنیا معرفی شده است.
اگرچه اصلیترین بخش نقشآفرینی زنان عاشورایی و از جمله حضرت زینب (س) پس از واقعه عاشورا و از غروب روز دهم آغاز میشود، اما در طول مدت اقامت کاروان اهل بیت در کربلا و به طور ویژه روز دهم نقش حضرت زینب (س) بیبدیل است. بانویی که همراهیاش پشتوانه برادر و تمام کاروان اهل بیت بود و در برابر از دست دادن عزیزانش آنچنان محکم ایستادگی کرد که امام حسین (ع) به وجود خواهری، چون زینب قوت قلب میگرفت.
اوج فداکاری حضرت زینب (س) در پیشکش کردن فرزندانش برای سربازی برادر است و آنگونه که نقل شده است این بانوی بزرگوار کربلا برای آنکه برادرش را خجالت زده نکند حتی بر سر پیکر بیجان فرزندانش حاضر نمیشود.
حضرت زینب (س) که هم مادر شهید است و هم خواهر شهید و هم دختر شهید حالا باید مسئولیت یک کاروان زن و کودک دیگر را هم بر عهده بگیرد و این مسئولیت از غروب روز عاشورا آغاز میشود و دختر فاطمه در قافلهسالاری کربلا و رساندن پیام قیام عاشورا به گوش جهانیان چه خوش میدرخشد.
نقش دیگر زنان کاروان کربلا هم اگرچه به اندازه حضرت زینب (س) درخشنده نیست، اما هر کدام از این زنان قهرمانانی بیبدیلند که حضور درخشانشان یکی از دلایل جاودانگی قیام عاشوراست.
رباب، همسر سیدالشهدا و مادر حضرت علی اصغر (ع) نمونهای است از صبر و استقامت که فرزند شیرخوارهاش آخرین حجت حسین (ع) بر سپاه کوفه میشود و کوچکترین شهید را تقدیم درگاه حق میکند.
مادر وهب بن عبدالله بن خباب کلبی نیز از دیگر زنان حماسهساز عاشورایی است. وهب نصرانی از جمله کسانی بود که در مسیر کربلا شیفته و شیدای امام حسین شد و همراه مادر و نوعروسش به کاروان امام پیوست. این مادر غیور پسرش را به میدان رزم فرستاد و زمانی که سر بریده وهب را به سمت وی پرتاب کردند، او سر بریده پسرش را در دست گرفت و به سمت سپاه دشمن برد و به سوی آنها پرتاب کرد تا بدانند آنچه را که در راه خدا داده است پس نمیگیرد.
هر لحظه حادثه کربلا و روز عاشورا پر از درسهای عمیق اخلاقی و انسانی است و زنان به عنوان مربیان عواطف و محور خانواده در این واقعه زیباترین نقشها را آفریدند و امروز هم میتوان مصادیق زنان عاشورایی را پیدا کرد؛ مادران، خواهران و همسران صبور شهدا دنباله رو همان زنان غیور هستند.