جوان آنلاین: دیپلماسی فعال انرژی نقش مهمی در رشد اقتصادی بالا برای ایران، به ویژه از طریق بخش نفت و گاز ایفا کرده است. با وجود مواجهه با تحریم‌ها و چالش‌های ژئوپلتیکی، ایران با موفقیت از دیپلماسی انرژی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش بهره‌وری و ایجاد بازار‌های جدید برای منابع انرژی خود استفاده کرده و با تمرکز بر راهبرد‌های کلیدی مانند افزایش رقابت‌پذیری صنعت نفت و گاز، ترویج نوآوری و بومی‌سازی فناوری و گسترش شبکه شرکای تجاری خود توانسته است به رشد اقتصادی قابل توجهی دست یابد و جایگاه خود را در بازار جهانی انرژی ارتقا دهد، به طوری که بخش نفت و گاز محور اصلی و موتور محرکه رشد اقتصادی ایران در سال۲۰۲۳ بود و با تکیه بر دیپلماسی فعال انرژی در بازارسازی، در شرایط تحریم تا جذب بیشترین میزان سرمایه‌گذاری خارجی، بخش نفت و گاز نقطه کانونی رشد اقتصادی ایران بوده است. بخش نفت با سهم بیش از ۴۰درصدی از جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت، در رتبه نخست قرار گرفته و به میزان ۵میلیارد دلار در سال گذشته سرمایه‌گذاری خارجی برای بخش نفت و گاز ایران به تنهایی سرمایه‌گذاری شده است.
یکی از ارکان اصلی دیپلماسی فعال انرژی ایران، تأکید بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش نفت و گاز بوده است. با سرازیرشدن بیش از ۴۰درصد از سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی کشور، ایران توانسته است برای حمایت از توسعه و گسترش زیرساخت‌های نفت و گاز خود، سرمایه‌های ورودی قابل توجهی را تضمین کند. تنها در سال گذشته، این کشور ۵میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرد که جذابیت بازار انرژی ایران برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی را برجسته کرد. ایران با ایجاد فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری خارجی، توانسته است رشد اقتصادی را تحریک و فرصت‌های جدیدی برای توسعه در بخش انرژی ایجاد کند.
علاوه بر این، سیاست‌های انرژی ایران در جهت افزایش بهره‌وری در تولید نفت و گاز است. ایران با اجرای اقداماتی برای بهبود کارایی، ارتقای قابلیت‌های فناوری و بهینه‌سازی استفاده از منابع، توانسته است سطح تولید در این بخش را بیش از ۲۰درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش دهد؛ رشد اقتصادی، ایجاد شغل و رقابت‌پذیری کلی صنعت انرژی کشور. ایران با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، فناوری و سرمایه‌های انسانی توانسته است از ظرفیت ذخایر نفت و گاز خود به حداکثر برسد و خود را به عنوان یک بازیگر پیشرو در بازار جهانی انرژی قرار دهد.
ایران علاوه بر ارتقای بهره‌وری بر بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان و بومی‌سازی فناوری‌های استراتژیک در صنعت نفت و گاز نیز تأکید زیادی داشته است. ایران با همکاری شرکت‌های داخلی، مؤسسات تحقیقاتی و ارائه‌دهندگان فناوری، توانسته است یک زنجیره ارزش قوی در زمینه تولیدات بار اول و بومی‌سازی تجهیزات و فرایند‌های راهبردی تولید ایجاد و مسیر امنیت انرژی را تضمین و با تکیه بر توسعه زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز به کمک این تولیدات بار اول، به بازار‌های جدید نیز دست پیدا کند. ایران با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ترویج نوآوری و پرورش فرهنگ کارآفرینی توانسته است توانمندی‌های فناورانه خود را ارتقا دهد و مزیت رقابتی در بازار جهانی انرژی ایجاد کند. این تمرکز بر صنایع دانش‌بنیان نه تنها موجب رشد اقتصادی شده است، بلکه ایران را به عنوان قطبی برای نوآوری و توسعه فناوری در بخش انرژی قرار داده است.
علاوه بر این، ایران به صورت استراتژیک بر ایجاد بازار‌های جدید برای نفت خام خود از طریق نوسازی پالایشگاه‌های مستهلک کشور‌های همسو با خود و گسترش شبکه شرکای تجاری خود متمرکز شده است. ایران با نوسازی پالایشگاه‌های کشور‌های همسو با خود و افزایش ظرفیت پالایش نفت خام آنها، توانسته است بازار جدید و تضمینی برای صادرات نفت خام خود پیدا کند و در این زمینه شاهد توسعه تجارت نفت خام ایران باشیم. علاوه بر این، ایران با توسعه روابط قوی با شرکای تجاری کلیدی در کشور‌های شرق آسیا، توانسته است بازار‌های صادراتی خود را متنوع کند و اتکای خود به مسیر‌های تجاری سنتی را کاهش دهد. این استراتژی تنوع‌بخشی بازار نه تنها تاب‌آوری ایران را در برابر شوک‌های خارجی افزایش داده، بلکه فرصت‌های جدیدی را برای رشد و توسعه در بخش انرژی باز کرده است.
دیپلماسی فعال انرژی ایران در ایجاد رشد اقتصادی بالا برای این کشور، به ویژه از طریق بخش نفت و گاز، مؤثر بوده است. ایران با جذب سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش بهره‌وری، بهره‌برداری از صنایع دانش‌بنیان و گسترش شبکه شرکای تجاری خود توانسته است جایگاه خود را در بازار جهانی انرژی ارتقا دهد و فرصت‌های جدیدی را برای توسعه و رشد باز کند. در حرکت رو به جلو، برای ایران ضروری است که به سرمایه‌گذاری در نوآوری، بومی‌سازی فناوری و توسعه بازار ادامه دهد تا رشد اقتصادی خود را حفظ کند و در چشم‌انداز انرژی جهانی رقابتی بماند. از طریق دیپلماسی استراتژیک انرژی، ایران با رویکرد فعالانه در حوزه دیپلماسی انرژی به بهره‌برداری از منابع انرژی خود جهت ایجاد رونق اقتصادی، توسعه پایدار و همچنین افزایش رفاه جامعه قدم برداشته است.
سرمایه‌گذاری خارجی ۵ میلیارد دلاری در کنار دیپلماسی فعال انرژی
حسین حیدریان، کارشناس انرژی اندیشکده معیار با اشاره به رشد اقتصادی بالای سال اخیر ایران و کسب رتبه دوم بیشترین رشد اقتصادی در بین کشور‌های دنیا به «جوان» می‌گوید: ایران در سال گذشته با تکیه بر توسعه تجارت انرژی خود و به ثمر نشاندن تلاش‌های خود در کاهش هدررفت و رشد تولید نفت و گاز، با رشد بالای ۲۰درصدی در بخش نفت و گاز مواجه شد که نتیجه آن تحقق رشد اقتصادی ۴/۵ درصدی در سال ۲۰۲۳ طبق اعلام صندوق بین‌المللی پول بوده است که جایگاه ایران بین ۳۰ اقتصاد برتر دنیا را در این زمینه ارتقا داده و در سال ۲۰۲۳ ایران بیشترین رشد اقتصادی را در دنیا بعد از هند تجربه کرده است.»
وی در رابطه با اهمیت دیپلماسی فعال انرژی در تحقق رشد اقتصادی بالای سال ۲۰۲۳ ایران می‌افزاید: بخش نفت و گاز محور اصلی و موتور محرکه رشد اقتصادی ایران در سال۲۰۲۳ بوده است، به نحوی که با تکیه بر دیپلماسی فعال انرژی ایران در بازارسازی برای انرژی ایران در شرایط تحریم تا جذب بیشترین میزان سرمایه‌گذاری خارجی، بخش نفت و گاز نقطه کانونی رشد اقتصادی ایران بوده است. بخش نفت با سهم بیش از ۴۰درصدی از جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت سیزدهم، در رتبه نخست قرار گرفته و به میزان ۵میلیارد دلار در سال گذشته سرمایه‌گذاری خارجی برای بخش نفت و گاز ایران به تنهایی سرمایه‌گذاری شده است.
این کارشناس انرژی تصریح می‌کند: مسیر توسعه اقتصادی ایران در سال جاری نیز علاوه بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی، با تسهیل ورود توان بخش خصوصی و سرمایه مردم در توسعه میادین مشترک نفت و گاز تداوم خواهد یافت و طبق اعلام وزارت نفت، توسعه میادین نفت و گاز مشترک کشور با تکیه بر اجازه داده‌شده به دولت در جهت به‌کارگیری توان و سرمایه‌های غیردولتی در ماده ۱۵ برنامه هفتم توسعه، در سال جاری شاهد توسعه بیشتر نفت و گاز با محوریت هدایت نقدینگی جامعه به سمت بالادست نفت و گاز خواهیم بود.
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: دیپلماسی فعال انرژی ایران نه تنها در پیشبرد رشد اقتصادی بسیار مهم بوده، بلکه نقش بسزایی در ارتقای امنیت انرژی و تاب‌آوری کشور در مواجهه با چالش‌های خارجی داشته است. ایران با استفاده استراتژیک از منابع انرژی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش بهره‌وری، ارتقای نوآوری و گسترش دامنه بازار خود، توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی تقویت کند. برای حرکت رو به جلو، برای ایران ضروری است که بر موفقیت‌های خود در بخش انرژی و اجرای سیاست‌هایی که از رشد و توسعه پایدار حمایت می‌کند، ادامه دهد.
