سرویس ایران جوان آنلاین: کاهش بارندگی در کنار تداوم خشکسالی از مهمترین عواملی به شمار میآید که موجب شده برخی استانها از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی برای تأمین آب مورد نیاز شرب و کشاورزی خود با بحران مواجه شوند. این معضل در حالی رخ مینماید که چند سال پیش کارشناسان اعلام کرده بودند میتوان با انتقال آب دریای عمان به این مناطق راه حل مناسبی برای رفع بیآبی ارائه کرد. حالا خبرها حکایت از آن دارد که برای اجرای پروژه انتقال آب از دریای عمان به این سه استان از زمان آغاز پروژه تا پایان آن پنج سال طول خواهد کشید تا بتوان سالانه ۷۵۰ میلیون متر مکعب آب به این مناطق انتقال داد.
نزدیک به دو دهه است که کاهش بارش و ایستایی خشکسالی در استانهای شرقی از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی سبب شده مردم این مناطق با چالش تأمین آب خوردن و کشاورزی مواجه شوند. شدت این کمآبی به حدی است که در حال حاضر ۷۰ درصد روستاهای خراسان جنوبی خالی از سکنه شدهاند. این در حالی است که از حدود ۵۵۴۰ روستای سیستان و بلوچستان، ۲۵۰۰ روستا با جمعیت یک میلیون نفر دارای شبکه آب و حدود ۳ هزار روستای دیگر فاقد شبکه آبرسانی هستند و از طرفی بهخاطر خشکسالیهای پی در پی حدود ۵۰۰ روستای دارای شبکه، منابع آبی خود را از دست دادهاند و در صف متقاضیان آبرسانی سیار قرار گرفتهاند به طوری که در ماه ۱۰۶ هزار متر مکعب آب بین روستاییان پخش میشود و برای هر متر مکعب آب تانکری، شرکت آب و فاضلاب روستایی ۱۰ هزار تومان هزینه میکند. علاوه بر آن در حال حاضر ۲۸ شهر خراسان رضوی که جمعیت ۶۵ درصد استان را شامل میشود، با تنش آبی مواجه هستند که سال آینده این آمار به ۳۳ شهر خواهد رسید.
انتقال آب دریای عمان به ۳ استان بحرانی
به گفته کارشناسان برای رهایی از بحران بیآبی نیاز است که از آب دریاها استفاده شود، لذا این مهم موجب شده تا از سالهای گذشته بحث انتقال آب به برخی استانها از جمله سمنان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی در دستور کار وزارت نیرو قرار گیرد. این در حالی است که از میان دو دریای خزر و عمان بحث انتقال از آب دریای عمان به طور جدی دنبال میشود. عضو مجمع نمایندگان خراسان رضوی با تأیید این موضوع میگوید: «پروژه انتقال آب از دریای عمان به استانهای شرق کشور در کمیسیون عمران مجلس در حال بررسی است.» حمید گرمابی با اشاره به اینکه با مطالعات صورت گرفته و شرایط موجود این سه استان تا پنج یا شش سال آینده با مشکل آب آشامیدنی روبهرو خواهند شد میافزاید: «طرح انتقال آب دریای عمان به خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری است.» این اظهارات در حالی است که به گفته کارشناسان، پروژه انتقال آب از دریای عمان به این سه استان از زمان استارت پروژه تا پایان پنج سال طول خواهد کشید و این پروژه سرمایهگذاری بالایی میخواهد تا ۷۵۰ میلیون مکعب آب در سال را انتقال دهد که با توجه به شور بودن آب دریای عمان باید در کنار این پروژه در مبدأ دستگاه آبشیرینکن قرار داده شود و همچنین برای تولید برق یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی نیز ساخته شود که در مجموع ۶میلیارد یورو بودجه لازم دارد. به گفته نماینده نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی در حال حاضر یک سرمایهگذار خارجی تمایل دارد در این پروژه سرمایهگذاری کند و این پروژه به طور جدی در مجلس در حال پیگیری است و امیدواریم همه مسئولان این پروژه را جدی بگیرند تا به اجرا درآید.
اولویت با دریای عمان
با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان، انتقال آب از دریا را یکی از راههای مهم برای رفع تنش آبی در برخی استانها میدانند کارشناسان سازمان محیط زیست بر این باورند که تنها از برخی دریاها میتوان آب را انتقال داد. با این وجود تعدادی از کارشناسان انتقال آب را گزینه مردود برای تأمین منابع آبی میدانند، این در حالی است که کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست انتقال آب را آخرین گزینه دانسته و معتقدند باید دقت شود که هر دریایی شرایط خاص خود را دارد. به همین دلیل بسیاری از این متخصصان انتقال آب از دریای خزر و خلیج فارس را رد کرده و معتقدند، چون دریای عمان به خصوص شمالشرقی آن شرایط متفاوتی دارد لذا تنها میتوان از این دریا آب را انتقال داد. از آنجا که عمق دریای عمان خیلی زیاد است و شرایط آن با وضعیت بسته دریای خزر و نیمه بسته خلیج فارس متفاوت است دریای عمان علاوه بر عمق بالا با اقیانوس هند ارتباط دارد و برای جبران خشکی این سه استان و جلوگیری از نابودی آنها چاره دیگری جز انتقال آب وجود ندارد، چون این استانها نه آب زیرزمینی دارند نه میتوان به بارشهای این منطقه امیدوار بود. معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تأیید این مهم میگوید: «اگرچه کمآبی و بیآبی در سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خراسان رضوی بیداد میکند، اما سیستان و بلوچستان به دلیل مجاورت با دریای عمان باید در اولویت آبرسانی قرار گیرد.» پروین فرشچی میافزاید: «برنامهریزی شده که آب منتقل شده به سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی بیشتر برای مصارف شرب و بعد برای مصارف صنعت و کشاورزی باشد.» از آنجا که برای میزان انتقال آب به این استانها باید مسائلی مثل عمق و روش آبگیری، نوع تکنولوژی آبشیرینکن و محل استقرار آن، مسیر انتقال آب و محل بازگرداندن تلخآبهها مورد مطالعه قرار بگیرد لذا از ماههای پیش این اقدامات آغاز شده و تا حدود شش ماه دیگر به اتمام خواهد رسید.