توسعه دریامحور و اقتصاد دریا که اخیراً بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، موضوعی بسیار کلی است و لازم است تا تصویر روشنی از آن ترسیم شود. تعریف اقتصاد دریامحور استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی است. بنابراین، حوزه اقتصاد دریا فراتر از مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی است و مستلزم ظهور و حمایت از صنایع مرتبط با آب و دریا و از جمله حمل ونقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر، آبزی پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست‌هواشناسی و معدنکاری دریایی است.
شاید اگر امروز تصمیم گرفته شود ۱۰۰ موضوع و اقدام اساسی در فرآیند توسعه کشور فهرست گردد و از بین آن‌ها ۵۰ موضوع مهم‌تر انتخاب شده و در نهایت پنج موضوع کلیدی و جدی برگزیده شود، بدون شک موضوع توجه به اقتصاد دریا محور و توسعه سواحل در سبد انتخاب نهایی قرار می‌گیرد. ایران با داشتن ۵ هزارو ۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی جنوبی و شمالی که ۴۰ درصد مرز‌های کشور را در بر می‌گیرد، کشوری دریایی محسوب می‌شود؛ ولی در میزان استفاده از این نعمت خدادادی چندان موفق نبوده است. بیشترین فعالیت در عرصه سواحل کشور، مربوط به محدوده‌های شهری و روستایی و تأسیسات بندری و نظامی است که همه این‌ها حدود پنج‌درصد از ظرفیت سواحل کشور را به خود اختصاص داده‌اند و حدود ۹۵ درصد از این ظرفیت مورد توجه قرار نگرفته است. در حالی که این مناطق دارای اهمیت ژئواستراتژیک، ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک در مقیاس جهانی و منطقه‌ای هستند.
سهم اقتصاد دریا پایه در کشور ما کمتر از دودرصد است و به‌رغم اینکه سال‌هاست نسبت به اهمیت این بخش از اقتصاد صحبت به میان آمده است ولی تاکنون به خوبی به این بخش از اقتصاد پرداخته نشده است.
همجواری با خلیج فارس از جمله داشته‌ها و توانمندی‌های مهم بوشهر به شمار می‌آید که باید با استفاده از ظرفیت مراکز علمی و دانشگاهی زمینه توسعه اقتصاد دریاپایه در استان فراهم شود.
استان بوشهر دارای ظرفیت‌های بزرگ و خوبی در زمینه‌های مختلف است که دریا را باید در صدر این لیست قرار داد. ظرفیتی که تاکنون به درستی و به صورت ویژه از آن بهره برده نشده است.
همجواری با خلیج فارس اگرچه از گذشته‌های دور تاکنون برای مردم این استان اشتغال آفرینی کرده ولی صیادی و تجارت دریایی تنها بخشی از ظرفیت‌های دریا است که اکنون نیز به صورت سنتی در بوشهر استفاده می‌شود.
در دنیا اقتصاد دریا پایه جایگاه ویژه‌ای دارد و کشور‌هایی که دارای ساحل و دریا هستند از آن برای توسعه تولید و اشتغال و درآمدزایی به صورت ویژه بهره می‌برند.
برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، راهی جز ورود مراکز علمی از جمله دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری نیست و باید از سرمایه مراکز رشد و شرکت‌هایی فعال در این عرصه بهره برد و دریا را آن طور که هست، دید.
ناگفته نماند مسئولیت تدوین دستورالعمل اجرایی سیاست توسعه دریا محور، از طرف دفتر حکمرانی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به استان بوشهر و دانشگاه خلیج‌فارس واگذار شده است.
دانشگاه خلیج فارس به عنوان دانشگاه مادر در بوشهر می‌تواند نقش مهم و اساسی برای توسعه اقتصاد دریا محور داشته باشد که اکنون سیاستگذاری در این زمینه به این مرکز واگذار شده است.
موضوع توزیع نامتوازن جمعیت در کشور و نگاه تمرکزگرایی و عدم توجه جدی به پتانسیل‌ها و ظرفیت و منابع نواحی مرزی و به خصوص در نواحی با مرز آبی چالش بسیار جدی است. به عنوان نمونه، هفت استان ساحلی ما که حدود ۲۵ درصد مساحت کشور را به خود اختصاص می‌دهند، تنها دربرگیرنده حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور هستند. در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد که به ازای ایجاد یک شغل در بخش اقتصاد دریا، چهار شغل جدید ایجاد می‌گردد که در مقایسه با سایر بخش‌ها بسیار قابل توجه است.
در حال حاضر بسیاری از کشور‌های جهان سهم عمده‌ای از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می‌کنند. در این میان ویتنام و سپس چین با بیش از ۵۰ درصد، در صدر قرار دارند. ایران نیز حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می‌کند که با توجه به پتانسیل‌های موجود در کشور، رقم پایینی تلقی می‌گردد. ایران حدود یک درصد اقتصاد دریایی دنیا را بدون احتساب منابع نفتی و گازی و حدود ۵/۲ درصد را با احتساب این منابع به خود اختصاص داده است. این در حالی است که از نظر پتانسیل موجود در اختیار کشور، ایران از بین ۱۸۴ کشور در رتبه چهلم قرار دارد، در صورتی که از نظر کسب درآمد وضعیت مطلوبی نداشته و بیشترین فعالیت‌های اقتصادی در عرصه سواحل کشور متمرکز در محدوده شهر‌های بزرگ ساحلی است.
ناگفته نماند درست یکسال قبل یعنی در آذرماه ۱۴۰۱ رئیس‌جمهور بخشنامه خط مشی‌ها و چارچوب کلان برنامه هفتم توسعه را ابلاغ کرد که در موضوعات کلیدی آن، به رشد اقتصادی عدالت‌محور با رویکرد ارتقای بهره‌وری با تأکید بر اقتصاد دریامحور اشاره شده، چراکه موضوعاتی مانند انرژی و ترانزیت یا اقتصاد دریامحور که موتور محرکه و کانون رشد اقتصادی و افزایش تولید هستند. ضمن اینکه فرمانده معظم کل قوا نیز ارتقا همه‌جانبه توان رزمی و تجهیزات دفاعی در نیروی دریایی و استمرار اقداماتی همچون دریانوردی در آب‌های دور دست و بین‌المللی را لازم دانسته در همین رابطه فرموده‌اند: «استفاده از فرصت دریا و ظرفیت‌های عظیم آن باید به فرهنگ عمومی در کشور تبدیل شود.»
ایشان با اشاره به سوابق دریانوردی ایرانیان در گذشته که باعث انتقال فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی به مناطق دیگر دنیا شد، خاطرنشان کردند: «با وجود این سابقه و سواحل طولانی دریایی در شمال و به‌خصوص جنوب ایران، فرهنگ استفاده از فرصت‌های دریا در کشور مورد غفلت واقع شده و باید به فرهنگ عمومی مردم تبدیل شود.»
