امروزه، تأمین آب آشامیدنی سالم و تضمین تداوم آن برای هر جامعه‌ای از چنان اهمیتی برخوردار است که در هیچ شرایطی نباید وقفه‌ای در بهره‌برداری از تأسیسات تأمین آب آشامیدنی رخ دهد و حساسیت امر در مقاطع و مراحلی از اینگونه تأسیسات زمانی ملموس‌تر می‌شود که آب تأمین شده باید مورد تصفیه نیز قرار گیرد. یکی از عوامل مؤثر در تأمین آب آشامیدنی سالم، تأسیسات تصفیه‌خانه‌ها می‌باشد.
باید بپذیریم که موضوع کمبود آب در ایران یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که در طی چند دهه اخیر تمام جوانب زندگی و صنعت را تحت تأثیر قرار داده و حالا به وضعیت بحرانی رسیده است.
هرچند دلایل زیادی برای رخ دادن این بحران وجود دارد که برخی به شرایط آب و هوایی و اقلیمی مرتبط بوده و بعضی به دلیل سوء مدیریت در این حوزه می‌باشد، اما به هر حال ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی به عنوان یکی از کشور‌های خشک و نیمه خشک شناخته شده و عوارض این مسئله مخصوصاً در بخش‌های شرقی و مرکزی بیشتر دیده می‌شود. علاوه براین، دلایل متعددی در رخ دادن و مواجه شدن با کمبود و بحران آب در ایران وجود دارند.
رشد جمعیت و افزایش مصرف آب از جمله مواردی می‌باشد که باعث تشدید بحران آب در استان‌های مختلف شده است. همچنین عدم رعایت استاندارد‌ها در کشاورزی و بخش‌های صنعتی و حتی زندگی شهری همگی دست به دست هم داده‌اند تا مصرف آب در ایران بی‌رویه و غیرقابل مقایسه با سایر کشورها باشد. استفاده از روش‌های آبیاری غرقابی، آبیاری فضای سبز شهری و شست‌وشوی معابر و موارد دیگر که با آب آشامیدنی صورت می‌گیرد از بزرگ‌ترین مشکلات به شمار می‌آیند که همه ساله بحران آب را جدی‌تر می‌کنند. علاوه بر این، در کارخانجات و کارگاه‌های تولیدی و معادن نیز آب زیادی مصرف و آلوده شده و در نهایت به عنوان آب غیرقابل استفاده از چرخه خارج می‌شوند.
در چنین شرایطی یکی از بهترین راهکار‌های مدیریت بحران آب در تمام کشورها، بازیافت فاضلاب و بازگردانی آب‌های خاکستری به چرخه مصرف می‌باشد. استفاده از تجهیزات تصفیه فاضلاب در کارخانه‌ها، کشتارگاه‌ها، واحد‌های درمانی و آب‌های خاکستری تولید شده در مناطق مسکونی از جمله بهترین راهکار‌ها برای استفاده مجدد از این آب‌ها در کشاورزی و واحد‌های صنعتی می‌باشد. جالب است بدانید که عمان که در لیست کشور‌های درگیر با کمبود منابع آبی قابل شرب قرار دارد، موفق به بازیافت صددرصدی فاضلاب و بازگردانی ۷۸ درصد آن‌ها برای مصرف در بخش‌های کشاورزی و صنعتی شده است. پس با یک برنامه‌ریزی درست و مدیریت کارآمد می‌توان گام‌های بزرگی در این جهت برداشت.
روش‌هایی که امروزه در سطح دنیا به طور گسترده و موفقیت‌آمیز در زمینه ارتقای کمی و کیفی ظرفیت موجود تصفیه خانه‌های فاضلاب استفاده می‌شود از طیف وسیعی برخوردار است. به طورکلی هر تغییری را که سبب بهبود عملکرد تصفیه خانه یا بهتر شدن کیفیت پساب خروجی شود می‌توان یک نوع ارتقا دانست.
بهینه‌سازی مصرف انرژی در تصفیه خانه، تغییر و تصحیح الگوی راهبری و حتی استفاده از شیوه‌های نوین مدیریتی همگی به عنوان بخشی از روش‌های ارتقا به شمار می‌روند که انتخاب گزینه برتر باید با توجه به وضعیت موجود تصفیه خانه و مشکلات آن، همچنین بر مبنای فناوری موجود، شرایط اقتصادی، سادگی بهره‌برداری و عواملی نظیر آن صورت گیرد.
کارشناسان تأکید می‌کنند که مراحل تصفیه فاضلاب شهری و فرآیند‌هایی که سعی در حذف مواد آلاینده موجود در پساب محیط‌های مسکونی و تجاری دارند، تأثیر بسیار زیادی بر حفاظت از محیط زیست دارند. به عبارت دیگر، پشت سرگذاشتن و طی کردن مراحل تصفیه فاضلاب شهری شامل تصفیه فاضلاب بهداشتی و انسانی، در نهایت منجر به بالابردن کیفیت فاضلاب می‌شود. به طوری که می‌توان این فاضلاب را برای مصارف کشاورزی و باغبانی و بدون نگرانی بابت وجود آلاینده‌های شیمیایی و بیولوژیکی در آن‌ها مورد استفاده قرار داد.
با توجه به محدودیت منابع آب و اهمیت این موضوع لازم است که همواره تصفیه خانه‌های فاضلاب توانایی تأمین پساب منطبق با استاندارد‌های ملی را دارا باشد.
با توجه به افزایش جمعیت و دبی فاضلاب ورودی، بالا رفتن ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها به طوری که کیفیت پساب نیز در حد مطلوبی بهبود یابد، می‌بایست مدنظر باشد که آن هم مستلزم سرمایه گذاری در این امر و تداوم کارهاست.
در چنین شرایطی یکی از راهکار‌هایی که می‌تواند در راستای کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه مدنظر قرار گیرد استفاده از ظرفیت‌های موجود تصفیه در سطح کشور است. کاری که اگر در اولویت برنامه‌ها قرار نگیرد، ایران را در بحران بزرگ آبی خواهیم دید.
